Na spotkanie z lwem

  Juba - Torit (…) nie chcąc gnuśnieć w Juba wybrałem się ku granicy Abisynii na wycieczkę krajoznawczą, która w obie strony wynieść miała jakieś 600 kilometrów. Droga wiodła przez bezkresną sawannę, przechodzącą miejscami w gęste lasy, osad nie widać było, czasem tylko napotykałem grupki czarnych, zupełnie nagich myśliwych, za którymi postępowały równie nagie kobiety. Mężczyźni uzbrojeni w łuki nieśli po kilka włóczni, kobiety zaś dźwigały na głowach kosze z jadłem i naczynia z woda.

W rzeczywistości Nowak nie dotarł, jak mniemał, pod granicę dzisiejszej Etiopii, lecz w Góry Imatong na granicy ugandyjskiej. Nie zmienia to jednak faktu, że przebycie rowerem trasy do Torit i z powrotem, było nie lada wyczynem, którego pewno nikt przed nim nie dokonał. O trudach tego odcinka mówi najlepiej nocna przygoda z lwem, którego Kazik pokonał swoimi dwoma oszczepami. Od tamtego czasu region ten zmienił się jednak zasadniczo…

Na trasę z Juba do Torit z różnych, nieprzewidywalnych powodów wyruszam samotnie. Z pełnym szacunkiem dla mojej dzielnej, sudańskiej ekipy cieszę się z takiego obrotu sytuacji jak dziecko. W końcu cała idea sztafety śladami Nowaka rozpoczęła się od mojego projektu, przejechania solo połowy trasy Kazika na prostym rowerze a’la Ukraina. Samotna podróż to, w porównaniu z działaniem w zespole, przygoda zupełnie z innej planety: możesz liczyć tylko na siebie i na ludzi, których napotkasz po drodze. Odbiór świata wokoło staje się jakby pełniejszy, choć na pewno bardziej subiektywny. Samotnie łatwiej nawiązać kontakt z miejscowymi i w ogóle jest cudownie inaczej. Umysł otwiera się na nowe sposoby, a przez głowę przelatują coraz to bardziej abstrakcyjne myśli, które w spokoju można rozwijać we wszystkich kierunkach…

Z Juba wspinam się właśnie budowaną drogą na Nimule, na granicy ugandyjskiej, która docelowo ma być asfaltowa. Tymczasem afrykański szutr, lecz jedzie się gładko, bo droga nie została jeszcze zniszczona, przez jeżdżące tędy ciężarówy, nie ma dziur ani niezwykle uciążliwej „tarki”. Po kilkunastu kilometrach odbijam jednak w bardziej prowincjonalną trasę na Torit i odległą granicę kenijską. Po opuszczeniu cywilizacji bud na rozjeździe zagłębiam się w bezludny busz. Po obu stronach dziurawej, czerwonawej drogi na przemian spalone słońcem połacie wysokich traw oraz splątany gąszcz ciernistego lasu. Słońce chyli się ku zachodowi, a zdobywany z mozołem kilometr za kilometrem nie przynosi żadnej, choćby najmniejszej wioski (stare, ruskie mapy przez długie lata wojny zdecydowanie straciły na aktualności).

  Kuba Pająk Juba - Torit Przez głowę przelatują rozmaite myśli. Paradoksalnie dochodzę do wniosku, że Nowak miał o niebo łatwiej – w każdej chwili mógł zatrzymać się na nocleg w buszu, a jedynym zagrożeniem były dla niego drapieżne zwierzęta. Obecnie tereny te poryte są jednak głębokimi, wojennymi bliznami – niewyobrażalnie powykręcane wraki samochodów oraz tabliczki z trupimi czaszkami dobitnie mówią, że lepiej nie schodzić z wyboistego traktu. Wokoło pola śmierci – pola minowe, więc nocleg na dziko nie jest najszczęśliwszym pomysłem – trzeba uparcie pedałować naprzód.

Kolejna sprawa zawracająca myśli to LRA (Armia Oporu Pana), organizacja terrorystyczna, pustosząca od lat pogranicze Ugandy i Sudanu Południowego. Okrucieństwa, których dopuściła się LRA, pod kierownictwem poszukiwanego międzynarodowym listem gończym pana Kony’ego, są wprost nie do opisania. Dziesiątki tysięcy porwanych z afrykańskich wiosek chłopców zostało przez oficerów LRA wyszkolonych na maszyny do zabijania i siania terroru. Porywane dziewczynki zostawały „żonami” żołnierzy i niewolnicami seksualnymi. Oddziały LRA pustoszyły wioski i całe regiony, paląc, gwałcąc, ćwiartując maczetami i dopuszczając się tak okrutnych tortur na zwykłych wieśniakach, jakich nie jesteśmy sobie w stanie wyobrazić. Dziecko, które zostało porwane, aby przeżyć i zostać żołnierzem LRA musiało na oczach innych, uprowadzonych ludzi, zabić swojego ojca, matkę, brata, kolegę… Jeśli się zawahało, rozpłakało bądź z innych względów okazywało słabość, to ginęło pod uderzeniami kija, maczety… Ponoć żołnierze LRA zostali w końcu wygnani z Ugandy i w małych 5-6-osobowych grupach przemieścili się w rejony pogranicza sudańsko-kongijskiego (Yambio), sudańsko-centralnoafrykańskiego, a nawet w Darfur (LRA wspierana jest ponoć przez reżim prezydenta Bashira). Jednak nigdy nie wiadomo, kiedy i gdzie się pojawią. W zeszłym roku zdarzały się nawet napady w okolicach Juba, przypisywane LRA. Patrząc na kilometrami bezludny busz wokoło, modlę się jednak w duszy o ewentualne spotkanie z lwem raczej niż z dziećmi-żołnierzami LRA. Tego terenu nie da się kontrolować ani okiełznać. Północ nigdy nie wygra z Południem.

  Kuba Pająk Juba - Torit Szarzeje, gdy wreszcie pojawiają się słomiane strzechy pierwszej od rozjazdu wioski. Kobiety dźwigają w karnistrach wodę ze studni, pomiędzy tukulami pałętają się dzieciaki, wstawieni mężczyźni zalegają pod kilkoma sklepikami – ot, normalna, afrykańska wioska. Po przywitaniu ze wszystkimi dostrzegam także ludzi w mundurach i o dziwo tylko lekko wstawioną grupkę facetów, grających w domino. Pytam o możliwość noclegu. Co? Nie ma takiej opcji. Jednak po chwili człowiek, w koszulce z wizerunkiem ojca Południowego Sudanu – Johna Garanga, spostrzega Brennabora. Na tym przyjechałeś? Tak, na rowerze, więc co mam dalej zrobić? Okej, możesz zostać u nas na noc, ale jutro skoro świt pojedziesz dalej.