Sejm za kolejnymi zmianami w tarczy antykryzysowej

Za uchwalaniem ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 głosowało 233 posłów, przeciw było 183, a 37 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.

Sejm zgodził się na wprowadzenie siedmiu z 77 poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu, w tym czterech przygotowanych przez PiS. Jedna z nich daje uprawnienie premierowi w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, do ustanowienia w drodze rozporządzenia dnia wolnego od pracy. Inna pozwala na bezpłatne korzystanie ze stron internetowych należących do jednostek sektora finansów publicznych.

Kolejna przyjęta poprawka PiS przewiduje wyłączenia ze stosowania, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, niektórych przepisów kodeksu wyborczego przy przeprowadzaniu w 2020 r. wyborów powszechnych na prezydenta. Chodzi o regulacje w zakresie: podawania informacji do wiadomości wyborców w formie obwieszczenia; wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania; głosowania przez pełnomocnika; ustalania przez Państwową Komisję Wyborczą wzoru karty do głosowania i zarządzania przez nią druku tych kart.

Sejm przyjął też trzy poprawki KO. Dotyczą one przedłużenia ważności legitymacji studenckich i legitymacji służbowych nauczycieli akademickich, a także legitymacji doktorantów, pozwalają także na zawieszenie spłaty kredytu studenckiego do pół roku.

Sejm odrzucił pozostałe poprawki KO oraz wszystkie inne wnioski złożone przez Koalicję Polską (PSL - Kukiz'15), Lewicę i Konfederację. KO chciała m.in. rozszerzenia katalogu osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego o babcie i dziadków, zwiększenia o 20 mld zł wydatków na służbę zdrowia, czy zniesienia zakazu handlu w niedzielę w okresie epidemii. Koalicja Polska proponowała, by wprowadzić np. dobrowolny ZUS. Politycy Lewicy postulowali, m.in. by wprowadzić dodatkowe finansowanie kosztów stałych firm. Z kolei Konfederacja zgłosiła poprawkę, by przesunąć w czasie ewentualne obowiązywanie tzw. podatku cukrowego.

Rządowy projekt był rozpatrywany łącznie z projektem przygotowanym przez Koalicję Polską (PSL - Kukiz'15) "o utworzeniu prawdziwej Tarczy antykryzysowej", która również zaproponowała wprowadzenie kolejnych ułatwień dla firm. Ostatecznie z projektu KP w uchwalonej w środę w nocy ustawie znalazło się kilka zapisów. Dotyczyły one spółdzielni, fundacji i stowarzyszeń, by ich organy mogły podejmować decyzje w czasie epidemii przy wykorzystaniu komunikacji elektronicznej.

W trakcie prac nad ustawą w Sejmie posłowie zgodzili się także, by do nowego prawa dodać przepis, który pozwala na eksmisję sprawców przemocy domowej, mimo generalnej zasady zakazu eksmisji w czasie epidemii koronawirusa. Propozycję w tej sprawie zgłosiła Koalicja Obywatelska.

Z ustawy wykreślono kontrowersyjny przepis, który zezwalał na nieprzeprowadzanie ocen oddziaływania na środowisko w przypadku instalacji i urządzeń radiokumunikacyjnych emitujących pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz. Sama ustawa jednak przewiduje ułatwienia w rozwoju sieci telekomunikacyjnej.

Jak podkreślił rząd w uzasadnieniu do projektu ustawy, celem zmian jest wprowadzenie kolejnych kilkudziesięciu rozwiązań zapewniających przeciwdziałanie negatywnym skutkom społeczno-gospodarczym epidemii oraz regulacji wspierających poszczególne grupy społeczne.

Zasadnicza część ustawy odnosi się do pomocy dla firm.

Przewidziano, że ARP zaoferuje przedsiębiorcom różne instrumenty wspierające bieżącą płynność finansową. Kapitał ma być kierowany przede wszystkim do sektora transportowego. Pomoc ma polegać również na udzielaniu pożyczek płynnościowych umożliwiających wsparcie bieżącego funkcjonowania firm z 15 miesięczną karencją w spłacie.

Założono zwiększenie dostępności pożyczek dla mikroprzedsiębiorców. Będą mogły je dostać podmioty, które nie zatrudniają pracowników. Aby skorzystać z umorzenia pożyczki, mikrofirma będzie musiała prowadzić działalność przez 3 miesiące od dnia udzielenia pożyczki.

Ustawa rozszerza krąg przedsiębiorców, którzy będą uprawnieni do skorzystania z 3-miesięcznych "wakacji składkowych", o firmy zatrudniające do 49 osób. Zastrzeżono, że firmy zatrudniające od 10 do 49 osób będą zwolnione z opłacania składek w wysokości 50 proc. łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek. Zwolnieniem ze składek objęto też wszystkich płatników będących spółdzielniami socjalnymi, bez względu na liczbę pracowników.

Przewidziano też ponowną wypłatę świadczenia postojowego. Zamiast jednokrotnego wsparcia dla przedsiębiorców i osób wykonujących umowy cywilnoprawne będzie możliwość ponownego przyznania tego świadczenia, nie więcej niż trzykrotnie. Rząd będzie mógł podjąć decyzję o ewentualnych kolejnych wypłatach w drodze rozporządzenia.

Przewidziano zmiany w programie pożyczkowym realizowanym przez BGK "Pierwszy biznes - wsparcie w starcie", w tym m.in. wprowadzenie ulg w spłacie zaciągniętych pożyczek z programu. Wprowadzono też możliwość renegocjacji warunków kredytu bankowego przez wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od ich wielkości.

Ustawa przedłuża terminy sporządzenia lokalnej i grupowej dokumentacji cen transferowych, odpowiednio do 30 września i 31 grudnia 2020 r. Ponadto grupy kapitałowe, który poniosą w 2020 r. negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 i nie spełnią z tego powodu warunku rentowności oraz braku zaległości podatkowych, zachowają status podatkowej grupy kapitałowej.

Zdecydowano o wprowadzeniu w usługach komórkowych nielimitowanego dostępu do "publicznych" stron internetowych (m.in. strony w domenie gov.pl, usługi umożliwiające zdalną diagnostykę medyczną, usługi e-learningu umożliwiające zdalną pracę nauczycieli i uczniów).

W ramach pomocy dla służby zdrowia założono m.in. wsparcie w ramach Funduszu Szerokopasmowego wyposażenia placówek ochrony zdrowia w szybkie łącza internetowe i sprzęt umożliwiający prowadzenia zdalnej diagnostyki medycznej oraz równoległe wyposażenie osób ze szczególnych grup społecznych (osoby starsze, niepełnosprawne) w urządzenia i usługi umożliwiające wykonywanie codziennych aktywności w sposób zdalny. Fundusz Szerokopasmowy zostanie zasilony jednorazową dotacją z budżetu państwa w wysokości 87 mln zł.

Część rozwiązań dotyczy pomocy dla rolników oraz przedsiębiorców sektora rolno-spożywczego. Rolnikom i pracującym z nimi domownikom, w sytuacji objęcia obowiązkową kwarantanną, nadzorem epidemiologicznym lub hospitalizacją w związku z COVID-19, ma przysługiwać zasiłek w wysokości 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wprowadzono też rozwiązania umożliwiające przedsiębiorcom z sektora rolno-spożywczego elastyczną organizację czasu pracy.

Ustawa zawiera też regulacje dotyczące funkcjonowania Poczty Polskiej. Wskazano na "wprowadzenie oczekiwanego rozwiązania, aby przesyłka listowa będąca przesyłką rejestrowaną mogła być doręczona do +skrzynki pocztowej+ - bez konieczności składania wniosku na poczcie; świadczenie usług pocztowych w zakresie przesyłek kurierskich z pominięciem obowiązku uzyskania potwierdzenia odbioru". Podczas prac w Sejmie spod reżimu ustawy wyłączono korespondencję z sądów, prokuratury, od komorników oraz organów ścigania.

Zaproponowano też wydłużenie terminów na realizację obowiązków przez obywateli, w tym m.in. dotyczących posiadaczy pojazdów.

Jak wynika z Oceny Skutków Regulacji, zmiany przewidziane w projekcie będą kosztowały sektor finansów publicznych 18 mld 459,88 mln zł.