Co miał do powiedzenia Ali Agca?

Wydawnictwo ma ukazać się w okresie poprzedzającym przypadającą 13 maja 30. rocznicę zamachu na papieża. Opublikowanie wybranych zeznań zamachowca będzie jednym z efektów zmierzającego do umorzenia śledztwa w sprawie strzałów na placu św. Piotra. Od prawie pięciu lat prowadzi je katowicki IPN.

"Tę książkę należy traktować, jako specjalistyczną publikację naukową. Chcemy przede wszystkim wprowadzić ten materiał do obiegu naukowego, aby mogli z niego korzystać historycy" - powiedział PAP naczelnik oddziałowego biura edukacji publicznej katowickiego IPN, dr Adam Dziurok.

Naczelnik przyznał, że oparta na źródłowych materiałach z włoskiego śledztwa publikacja nie będzie łatwa w odbiorze - jej lektura wymaga koncentracji i wnikliwości. W orientacji w materiale ma pomóc czytelnikom wstęp, przygotowywany przez redaktora "Gościa Niedzielnego", dr. Andrzeja Grajewskiego, który podjął się analizy i opracowania zeznań Agcy. Artykuły na ten temat mają ukazać się także na łamach "Gościa".

Do publikacji wybrano przede wszystkim te fragmenty zeznań, które bezpośrednio dotyczą samego zamachu na Jana Pawła II, choć - wskazał dr Dziurok - trudno będzie uniknąć również innych wątków (często dość obszernych), jedynie pośrednio wiążących się z zamachem i przygotowaniami do niego.

"Sądzę, że publikacja będzie miała kilka kręgów odbiorców. Oprócz historyków na pewno będą to osoby zainteresowane postacią Jana Pawła II oraz działaniami władz komunistycznych, wymierzonymi w jego osobę i instytucję Kościoła. Kolejny krąg to specjaliści z zakresu służb specjalnych" - ocenił dr Dziurok.

W książce pojawi się wiele wątków dotyczących sposobów działania służb, siatki szpiegowskiej stworzonej wokół instytucji kościelnych oraz infiltracji Watykanu.

Przedstawiciele IPN planują, że książka będzie liczyć ok. 500 stron, w tym kilkadziesiąt stron wstępu dr. Grajewskiego oraz krótki tekst prowadzącego śledztwo w sprawie zamachu prok. Michała Skwary. Obecnie publikacja jest na etapie rozpoczynających się prac redakcyjnych.

"Z dziesięciu tomów śledztwa zawierających przesłuchania Agcy dziewięć jest już przepisanych na potrzeby publikacji" - powiedział naczelnik. Streszczenie wydawnictwa będzie przetłumaczone na angielski, niemiecki i włoski.

Protokoły zeznań Agcy (w sumie ok. 2,8 tys. stron dokumentów) katowicki IPN otrzymał z Włoch 1,5 roku temu. Zostały one przetłumaczone i przeanalizowane na potrzeby prowadzonego przez Instytut śledztwa. We włoskich materiałach były też wyjaśnienia Bułgara Siergieja Antonowa oraz Turków: Omara Bagci (miał dostarczyć Agcy broń) i Musy Celebiego. Wszyscy w tzw. bułgarskim procesie zostali uniewinnieni przez włoski sąd.

Turek Mehmet Ali Agca, który 13 maja 1981 r. strzelał na placu św. Piotra do Jana Pawła II i ciężko zranił polskiego papieża, przed rokiem został wypuszczony na wolność z więzienia, gdzie odsiadywał wyrok za zabójstwo tureckiego dziennikarza. W sumie spędził za kratami 30 lat. Po opuszczeniu więzienia zapowiadał m.in. "ujawnienie prawdy" o zamachu oraz napisanie książki "Kod Watykanu".