Czechy: Rok świętej Agnieszki

Sumie pontyfikalnej w kościele Krzyżowców przewodniczył wielki mistrz Zakonu Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą, ks. Jiří Kopejsko. Kolejne uroczystości w ramach Roku św. Agnieszki planowane są w Pradze w rocznicę śmierci świętej – 2 marca oraz 25 listopada – z okazji otwarcia wystawy w klasztorze założonym przez św. Agnieszkę na praskiej Starówce.

Urodzona 20 stycznia 1211 roku klaryska Agnieszka Czeska, córka króla Ottokara I Czeskiego, całe życie poświęciła pobożnym dziełom i opiece nad ubogimi. Ok. 1234 roku ufundowała w Pradze szpital, w którym powstał rycerski Zakon Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą, przekształconym z czasem w zakon kanoników regularnych. To jedyny zakon powstały na ziemi czeskiej i jedyny zakon męski założony przez kobietę.

Poza Pragą, gdzie mieści się ich dom macierzysty, członkowie zakonu są obecni jeszcze w Wiedniu, gdzie sprawują posługę duszpasterską w jednej z najbardziej znanych świątyń Wiednia – kościele św. Karola.

Drugą fundacją św. Agnieszki Czeskiej był klasztor klarysek, do którego sama wstąpiła w 1234 roku. Wbrew wszelkim sprzeciwom, jako opatka starała się, aby jej klasztor żył w ubóstwie. Z surowej klauzury wywierała także znaczący wpływ polityczny, m. in. pośredniczyła w sporze między swoim bratem i jego niesfornym synem, późniejszym królem Przemysłem Ottokarem II. Agnieszkę bardzo dotknęła jego śmierć w bitwie pod Suchymi Krutami w Austrii w 1278 roku i zarysowujący się upadek dynastii Przemyślidów. Zmarła w wieku 71 lat w 1282 roku.

Ścisłe powiązanie kanonizacji – która odbyła się 12 listopada 1989 roku – z tzw. „aksamitną rewolucją” w kilka dni po tym wydarzeniu spowodowało, że św. Agnieszka Czeska jest dziś czczona nie tylko przez chrześcijan, ale w znacznie szerszych kręgach. Fakt, że ok. 10 tysięcy obywateli ówczesnej Czechosłowacji mogło pojechać na uroczystość kanonizacji do Rzymu, miało dla Czechów i Słowaków tę samą wartość, co dla Niemców zagwarantowanie swobodnych wyjazdów obywateli ówczesnej NRD, którzy schronili się w ambasadzie RFN w Pradze.

„Aksamitna rewolucja” w Pradze – która doprowadziła do upadku komunizmu w Czechosłowacji a potem rozpadu na dwa odrębne państwa: Czechy i Słowację – rozpoczęła się w pięć dni po rzymskiej kanonizacji Agnieszki. Obserwatorzy nie mają wątpliwości, że ogłoszenie jej świętą przyspieszyło i zdynamizowało ten proces.

W pamięci Czechów pozostała także Msza św. dziękczynna za kanonizację, odprawiona 25 listopada na Hradczanach przez ówczesnego arcybiskupa Pragi, kard. Františka Tomáška. Na tę historyczną dla Czechów Eucharystię przybyło około stu tysięcy osób z Czech i Słowacji. Mszy św. towarzyszyły słowa „Zerwijcie jarzmo” z Księgi Izajasza.

Kardynał Tomášek ostrzegał wówczas, żeby nie mścić się na komunistach. Po Mszy – współkoncelebrowanej także przez biskupów, których działalność była zakazana przez władze – kardynał ukazał się na balkonie Pałacu Arcybiskupiego, gdzie zgromadzone tłumy zgotowały mu wielką owację. Ludzie wyciągali dłonie w znanym geście zwycięstwa „V”, a wierni rozpostarli transparenty apelujące o nieograniczoną wolność wyznania i żądanie nauki religii w szkołach. Na placu było wielu policjantów, żaden jednak nie odważył się interweniować.

O tym, jaką popularnością cieszy się do dziś Agnieszka Czeska w swojej ojczyźnie świadczy m.in. fakt, że jej wizerunek znajduje się na banknocie o nominale 50 koron ważnym jeszcze do marca br., a także na znaczku pocztowym wypuszczonym do obiegu 20 stycznia br.