Nikt nie chce odebrać Bazylice depozytu

Sprawa dotyczy kilkunastu średniowiecznych dzieł sztuki, które pochodzą z historycznego wyposażenia bazyliki, ale znajdują się pod prawną i merytoryczną opieką Muzeum Narodowego w Warszawie. Stały się one własnością Skarbu Państwa, zgodnie z dekretem o mieniu porzuconym i poniemieckim z 1946 r.

Po wygaśnięciu ostatniej z umów w 2004 roku, proboszcz Bazyliki Mariackiej w Gdańsku odmówił podpisania kolejnych umów użyczenia. Muzeum Narodowe w Warszawie wystąpiło w 2010 roku z wnioskiem do Bazyliki Mariackiej w Gdańsku o m.in. dopuszczenie konserwatorów do obiektów. Do tej pory Bazylika Mariacka w Gdańsku odmawia zawarcia umowy i dopuszczenia służb konserwatorskich Muzeum Narodowego w Warszawie do oględzin stanu zachowania obiektów. W prasie pojawiły się informacje, że w związku z tym Muzeum chce odebrać zabytki Bazylice i wytoczyć jej proces o zwrot dzieł.

"Nikt nie chce depozytu Bazylice odebrać, nie ma takich zamiarów, nie ma takich intencji ani ze strony Muzeum, ani ministerstwa (...); takie zagrożenie po prostu nie istnieje" - zapewnił w czwartkowej rozmowie z PAP minister kultury Bogdan Zdrojewski.

Zdrojewski podkreślił również, że nie istnieje też zagrożenie procesem. Jedyny problem - zauważył minister - to fakt, że proboszcz Bazyliki Mariackiej kwestionuje własność tego depozytu.

"Ja już zadeklarowałem - i księdzu proboszczowi, i wczoraj abp. Głódziowi - że gwarantuję możliwość podpisania umowy o nieodwołalny trwały depozyt (...). Problem polega na tym, że ks. proboszcz nie chce podpisać nawet tej umowy depozytowej, bo twierdzi, że to jego własność" - zwrócił uwagę minister.

W jego opinii podpisanie tej umowy jest kluczowe, ponieważ "dawałoby szansę na rozpoczęcia procedury ewentualnego przewłaszczenia tych dóbr".

Chodzi o dzieła unikatowe na skalę europejską, takie jak np. tablice Dziesięciorga Przykazań, rzeźbę Pięknej Madonny z 1410 r., ołtarze, skrzynie i świeczniki.

Odnosząc się do zapewnień ministra Zdrojewskiego, że nikt nie chce odbierać Bazylice dzieł sztuki, infułat powiedział, że "ministrowie się często zmieniają" i wyjaśnił, że w jego przekonaniu następny minister może nie uznać obietnic dzisiejszego szefa resortu.

Zdaniem ks. infułata Bogdanowicza nie jest on też właściwą osobą do podpisywania umów dotyczących depozytów. "Taki podpisany przeze mnie akt, w moim przekonaniu, byłby w ogóle nieważny. Prawo kanoniczne wyraźnie przewiduje, że wszelkie alienacje zabytków kościelnych wymagają specjalnego pozwolenia Stolicy Apostolskiej" - powiedział.

Proboszcz raz jeszcze zapewnił, że wspomniane dzieła znajdujące się w gdańskiej świątyni, są w bardzo dobrym stanie i pod bardzo dobrą opieką.

Jak wynika z informacji Muzeum Narodowego, zabytki sztuki sakralnej, będące w posiadaniu niemieckiej gminy ewangelickiej przy kościele Mariackim (Marienkirche) w Gdańsku, na polecenie niemieckiej administracji ewakuowane były w 1945 r. poza miasto. Po przejściu frontu wojennego rozpoczęła się ze strony polskiej akcja ich odszukiwania i zabezpieczania zlecona Muzeum Narodowemu. Obiekty podczas ewakuacji zostały podzielone na elementy, po przewiezieniu do muzeum zidentyfikowane, zostały scalone, poddane konserwacji i od 1947 roku udostępnione zwiedzającym w stałych galeriach.

Proboszcz Bazyliki Mariackiej ks. infułat Stanisław Bogdanowicz w czwartek w rozmowie z PAP powiedział, że w jego ocenie podpisanie jakiejkolwiek umowy depozytowej, byłoby przyznaniem, że wspomniane dzieła "nie są odwieczną własnością Kościoła, ale skarbu państwa czy Muzeum".