Trzy państwa afrykańskie opuściły ECOWAS. Jakie to ma konsekwencje?
Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) to istniejąca od prawie 50 lat polityczna unia 15 krajów Afryki Zachodniej, powstała na mocy traktatu z Lagos podpisanego 28 maja 1975. Siedzibą organizacji jest Abudża, stolica Nigerii. Głównym celem ECOWAS jest promowanie integracji gospodarczej.
Z końcem stycznia, trzy państwa bloku, Mali, Burkina Faso i Niger, wysłały oficjalną notę deklarującą wystąpienie z unii.
Jako powody wystąpienia kraje te podały sankcje nałożone na nie przez ECOWAS (jako reakcja na pucze militarne w tych krajach), które obecne junty określiły „nielegalnymi, bezprawnymi, nieludzkimi i nieodpowiedzialnymi” oraz brak wsparcia ze strony ECOWAS w „egzystencjalnej walce z terroryzmem i brakiem bezpieczeństwa”.
Wg junt, ECOWAS odszedł od założycielskich zasad organizacji i jest obecnie kontrolowany przez obce mocarstwa.
Sankcje nałożone na te kraje przez ECOWAS, umocowane są w przyjętym w 2001 r. protokole dot. demokracji i dobrych rządów, którego Artykuł 1A utrzymuje „zero tolerancji dla władzy uzyskanej lub utrzymanej w sposób niezgodny z konstytucją”.
Zdecydowane stanowisko ECOWAS motywowane jest przy tym powstrzymaniem potencjalnych wojskowych zamachów stanu w innych krajach bloku.
Obecne wycofanie się trzech krajów ze wspólnoty ECOWAS wg analityków, będzie miało niewątpliwy wpływ na handel i rozwój gospodarczy, gdyż ECOWAS jest przede wszystkim wspólnotą gospodarczą i utrata któregokolwiek członka nie obejdzie się bez rezonansu na pozostałych.
Wycofanie się Mali, Burkina Faso i Nigru z ECOWAS, może mieć wpływ na przepływ towarów i usług w bloku. Kraje te mają znaczenie strategiczne, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego. Niger jest na przykład kluczowym producentem cebuli, natomiast Burkina Faso eksportuje pomidory do podregionu.
Obawy dotyczą również nawiązania przez te kraje relacji dwustronnych z innymi państwami, które mogą nie być korzystne dla pozostałych członków ECOWAS. Jako przykład analitycy podają aktualny sojusz Nigru z Rosją po zerwaniu przez Niger, stosunków z Francją.
Kolejnym problemem będzie przepływ obywateli krajów w obrębie bloku. Obywatele krajów należących do ECOWAS mogą bowiem mieszkać i pracować w dowolnym kraju należącym do wspólnoty. Przykładowo, na Wybrzeżu Kości Słoniowej mieszka ponad 5 milionów obywateli Burkina Faso, Mali i Nigru, z kolei w Ghanie, Togo i Beninie, jest duża liczba Nigeryjczyków.
Z chwilą wycofania się z ECOWAS obywatele tych trzech krajów nie będą już mogli bez przeszkód podróżować do innych krajów wspólnoty. Warto tu dodać, że Niger graniczy z siedmioma stanami Nigerii, na odcinku o długości ponad
Jeśli chodzi o bezpieczeństwo w regionie kwestia ta może pojawić problematyczną się w dłuższej perspektywie.
Chociaż Niger, Burkina Faso i Mali, z końcem roku 2023 połączyły siły, tworząc Sojusz Państw Sahelu, to bez wsparcia grup regionalnych, takich jak ECOWAS, będą miały trudności z stłumieniem dżihadystycznych powstań, które targają regionem, nawet jeśli obecnie, brak wsparcia w zakresie bezpieczeństwa ze strony ECOWAS podany został jako jeden z powodów opuszczenia wspólnoty.
Fakt, że obecnie w Mali znajduje się ok. 1000 członków Afrykańskiego Korpusu (dawniej grupy Wagnera), wspieranego przez Rosję, w Burkina Faso jest ich 100 i oczekuje się kolejnych, a niedawno również Niger zgodził się także na współpracę wojskową z Rosją, ukazują, że te trzy kraje nadal potrzebują pomocy zewnętrznej w celu zwalczania braku bezpieczeństwa.
Jeśli krajom tym nie uda im się zwalczyć powstań w ramach utworzonego Sojuszu Państw Sahelu, zagrożenie może rozprzestrzenić się na inne kraje w bloku i poza nim, co mogłoby nie pozostać bez wpływu na w miarę stabilne państwa jak Ghana, Wybrzeże Kości Słoniowej, Togo i Benin.
