Sejm hojniejszy dla bogatszych rodzin

Raport przedwyborczy "2006-2011: kto zyskał, a kto stracił?" przedstawia skutki reform prowadzonych w dwóch ostatnich kadencjach Parlamentu.

W komunikacie fundacji na temat raportu napisano, że chodzi między innymi o: zmiany w obciążeniu podatkowo-świadczeniowym pracy (składki ZUS i NFZ oraz PIT); zmiany w hojności systemu świadczeń, w szczególności świadczeń rodzinnych; rozkład kosztów reformy VAT, spójność obietnic wyborczych z lat 2005 i 2007 z ich realizacją.

Według CenEA wprowadzone w tym czasie regulacje znacząco obniżyły obciążenia ubezpieczeniowe i podatkowe gospodarstw domowych w latach 2007-2011.

"Skala korzyści ze zmian regulacyjnych w V-ej kadencji Sejmu (lata 2005-2007 - PAP) w niewielkim stopniu zależała od zamożności gospodarstw, a na zmianach wprowadzonych w VI-ej kadencji (lata 2007-2011 - PAP) skorzystali głównie najbogatsi" - napisano w komunikacie.

Autorzy raportu wyjaśniają, że zamrożenie nominalnej wartości kwoty wolnej od podatku zniwelowało korzyści z reformy PIT z 2009 r. dla mniej zamożnych gospodarstw. Zastrzegli, że wyższe wartości świadczeń rodzinnych dla najuboższych wprowadzone w 2009 r. zapewniły przeciętnie nieznaczny wzrost dochodu gospodarstwom o najniższych dochodach.

"Zmiany w V-ej kadencji Sejmu sprzyjały najbardziej rodzinom z dziećmi, a korzyści ze zmian w VI-ej kadencji były bardziej powiązane z dochodem z pracy niż strukturą demograficzną rodzin, co spowodowało, że najbardziej skorzystały na nich małżeństwa" - informuje Fundacja.

Zdaniem ekonomistów z CenEA wprowadzenie podatkowej ulgi na dzieci w 2007 r. zasadniczo zmieniło model finansowego wspierania rodzin z dziećmi. "Do tego momentu dominującym elementem wsparcia był system świadczeń, a od 2007 roku znacząco wzrosła rola systemu podatkowego" - napisano w komunikacie.

Według Fundacji system z 2005 r. przeznaczał znacząco wyższe kwoty na dzieci 30 proc. najuboższych gospodarstw domowych. Gospodarstwa takie mogły liczyć na pomoc w przeciętnej wysokości około 100 zł miesięcznie na dziecko. Z kolei 30 proc. najbogatszych gospodarstw otrzymywało przeciętnie wsparcie w wysokości od 30 zł do 50 zł. Istotnie zmieniło się to w 2007 r.

Z raportu wynika, że na wprowadzeniu ulgi podatkowej najsilniej skorzystały gospodarstwa najbardziej zamożne. Podatkowe wsparcie dla takich rodzin wzrosło z 34,8 zł do 137,8 zł (przeciętnie na dziecko w miesiącu). Wśród najuboższych 10 proc. gospodarstw, wsparcie systemu podatkowego wzrosło w tym czasie z 8,3 zł do 13 zł na dziecko.

Także podniesienie w 2009 r. wartości wypłacanych świadczeń rodzinnych, przy utrzymaniu stałych wartości kryteriów dochodowych kwalifikujących do pomocy, skutkowało przeciętnie tylko nieznacznie wyższym wsparciem dzieci z rodzin o najuboższych.

"Z kolei obniżenie podatków w systemie PIT w 2009 r. (zamiast 19 proc., 30 proc. i 40 proc. wprowadzono skalę w wysokości 18 proc. i 32 proc.) roku oraz zamrożenie kwoty wolnej od podatku przyczyniły się do wyraźnego obniżenia wartości wsparcia rodzin z dziećmi w ramach systemu podatkowego wśród zamożniejszych gospodarstw po 2007 r." - napisano.

Zdaniem dyrektora Fundacji CenEA dr Michała Mycka poziom wiedzy na temat tego, jaki wpływ na nasze życie mają konkretne reformy - bez względu na to, przez jaką partię są proponowane - jest w Polsce bardzo niski.

"To, jaki wpływ realizowane reformy miały na poszczególne grupy gospodarstw domowych, oraz jak istotny był efekt zmian na wartość dochodów i wydatków budżetowych, wydaje się mieć szczególne znaczenie z perspektywy zbliżających się wyborów parlamentarnych. Dotyczy to zarówno skali podejmowanych rozwiązań, jak i ich spójności z obietnicami deklarowanymi w programach wyborczych i w kolejnych expos," - powiedział cytowany w komunikacie Myck.

Fundacja zapowiada, że pełny raport "2006-2011: kto zyskał, a kto stracił?" zostanie opublikowany w połowie września. Pod koniec września Fundacja ma opublikować raport analizujący deklaracje wyborcze najważniejszych ugrupowań politycznych w czasie trwającej właśnie kampanii wyborczej.

Fundacja Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA jest niezależną, apolityczną fundacją naukowo-badawczą skupiającą się na analizie konsekwencji polityki społeczno-gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Została założona przez Stockholm Institute of Transition Economics (SITE) i jest polskim partnerem SITE Network. Podstawowymi dziedzinami badań prowadzonymi w Fundacji są analizy na poziomie mikro, ze szczególnym uwzględnieniem analiz rynku pracy, sytuacji materialnej gospodarstw domowych oraz procesu starzenia się populacji.