Przybyłem by się modlić o pokój - Benedykt XVI w Izraelu i Terytoriach Palestyńskich

Trzeba pokoju między religiami W swym przemówieniu na temat pokoju 11 maja w rezydencji prezydenta Peresa papież zaznaczył, że jest on nade wszystko Bożym darem, ale szczególny wkład mogą tu wnieść poszczególne religie. Bowiem „poszukiwanie pokoju polega przede wszystkim na autentycznym, żarliwym i wspólnym poszukiwaniu Boga”. Szczególną rolę w jego głoszeniu i realizacji powinna odegrać Jerozolima, „miasto pokoju”, święte dla żydów, chrześcijan i muzułmanów. Wyznawcy trzech religii monoteistycznych mają misję „ukazania ogłoszonego Abrahamowi Bożego planu jedności rodziny ludzkiej; głoszenia prawdziwej natury człowieka jako tego, który poszukuje Boga”. Spotykając się z przedstawicielami różnych religii tego samego dnia w Jerozolimie Ojciec Święty zaapelował do nich o odkrywanie możliwości „wspólnego głoszenia, że Bóg istnieje i może być poznany, że ziemia została przez Niego stworzona, że jesteśmy Jego stworzeniami, i że wzywa On każdego człowieka, aby żył szanując Jego plan wobec świata”. Dialog religii wymaga poszanowania prawdy i świadczenia o niej. Benedykt XVI przeciwstawił się przypisywaniu religiom odpowiedzialności za istniejące w świecie podziały. „Wiemy, że naszych różnic nigdy nie wolno wypaczać jako nieuchronnego źródła tarć czy napięć, zachodzących zarówno między nami jak i w całym społeczeństwie. Przeciwnie, dają one ludziom różnych religii wspaniałą możliwość życia we wzajemnym głębokim szacunku, poważaniu, uznaniu, wspierania jedni drugich na Bożych drogach” – mówił. Apelował o poszanowanie prawdy, którą trzeba proponować każdemu. „Służy ona wszystkim członkom społeczeństwa. Rzuca światło na podstawy moralności i etyki, i z mocą sugeruje rozumowi, by sięgał poza swe ograniczenia, aby wyrazić nasze najgłębsze wspólne aspiracje. Prawda nie jest wcale zagrożeniem dla tolerancji, dla istniejących różnic czy pluralizmu kulturowego. Umożliwia osiągnięcie konsensusu i pozwala, by debata publiczna pozostawała racjonalna, uczciwa i odpowiedzialna, otwierając drogę do pokoju. Krzewienie woli posłuszeństwa prawdzie poszerza naszą koncepcję rozumu i pole jego stosowania, umożliwiając autentyczny dialog między kulturami i religiami tak pilnie dziś potrzebny” – podkreślił Benedykt XVI. Jednocześnie wzywał do ochronienia dzieci przed fanatyzmem i przemocą oraz przygotowania ich, aby były budowniczymi lepszego świata. Podczas spotkania w Nazarecie 14 maja apelował o złagodzenie napięć wokół miejsc kultu i zapewnienie spokojnej atmosferę do modlitwy i refleksji. Świadom panującego w świecie zamętu, zgiełku egoistycznych żądań, pustych obietnic i fałszywych nadziei, wkraczających w przestrzeń, zarezerwowaną na spotkanie z Bogiem papież zaproponował tworzenie oaz pokoju i głębokiej refleksji. Można by tam na nowo usłyszeć Boży głos, odkryć Bożą prawdę, „każda jednostka niezależnie od swego pochodzenia, przynależności etnicznej czy politycznej, wyznawanej wiary mogłaby być szanowana jako osoba, jako współbrat w człowieczeństwie”. Spotykając się 12 maja z muzułmanami Ojciec Święty wskazał na konieczność współdziałania, aby zachować ludzkie serca wolnymi od nienawiści, gniewu i odwetu, żyjąc przykazaniem miłości Boga i bliźniego. Natomiast odwiedzając tego samego dnia rabinów izraelskich w Ośrodku Hechal Szlomo w Jerozolimie Benedykt XVI przypomniał, że żydzi i chrześcijanie troszczą się w równym stopniu o zapewnienie poszanowania świętości życia ludzkiego, centralnego miejsca rodziny, solidnego wychowania młodych oraz wolności religii i sumienia dla zdrowego społeczeństwa. Te zagadnienia stwarzają szansę na lepsze wzajemne zrozumienie. Zapewnił, że Kościół jest wierny linii wytyczonej przez II Sobór Watykański i deklarację „Nostra aetate”, pragnąc pogłębienia dialogu. Jego symbolem była wizyta 12 maja przy Murze Płaczu i papieska modlitwa o pokój w Ziemi Świętej, na Bliskim Wschodzie i na całym świecie. Nieustanne wyzwanie jedności Podczas pielgrzymki nie zabrakło akcentów ekumenicznych. Ostatniego dnia pobytu w Ziemi Świętej odwiedził on siedzibę Greckiego Prawosławnego Patriarchatu Jerozolimy oraz tamtejszą katedrę Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego. Papież podkreślił rolę dobrych relacji z Kościołami prawosławnymi oraz dialogu z przedchalcedońskimi Kościołami Wschodu. „Chrześcijanie tego jedynego i świętego miasta winni dawać wspólnie świadectwo wiary w Chrystusa i Jego orędzie miłości i pojednania” - zaapelował papież. Istotne znaczenie dla tamtejszych społeczeństwa ma też wychowanie i edukacja przyszłych pokoleń chrześcijan gotowych wnieść swój wkład w życie religijne i obywatelskie Świętego Miasta. Wyzwanie jedności dotyczy również różnych obrządków Kościoła katolickiego, stanowiących bogate i zróżnicowane dziedzictwo duchowe. „Są znakiem różnorodnych form wzajemnego oddziaływania między Ewangelią a różnymi kulturami. Przypominają nam również, iż misją Kościoła jest głoszenie powszechnej miłości Boga i gromadzenie, z bliska i z daleka wszystkich, których On wzywa, w taki sposób, że wraz ze swymi tradycjami i talentami tworzą one jedną rodzinę Bożą” – przypomniał papież 12 maja podczas spotkania z katolickimi ordynariuszami Ziemi Świętej. Tą wielką różnorodność można też było dostrzec podczas papieskich liturgii, gdzie obok wiernych obrządku melchickiego, byli też katolicy języka hebrajskiego. Obecność chrześcijan zaczynem pokoju Benedykt XVI przybył przede wszystkim do niewielkiej wspólnoty chrześcijańskiej Ziemi Świętej. Zaznaczył, że obecność ta ma żywotne znaczenie dla dobra całego społeczeństwa. „Chrześcijanie na Bliskim Wschodzie wraz z innymi ludźmi dobrej woli, pomimo trudności i restrykcji wnoszą wkład jako lojalni i odpowiedzialni obywatele do krzewienia i umacniania klimatu pokoju w różnorodności”. Jego przybycie było znakiem pamięci całego Kościoła, bowiem wytrwała obecność i świadectwo tej małej wspólnoty są cenne w Bożych oczach i ważne dla przyszłości tych ziem. „Właśnie ze względu na wasze głębokie zakorzenienie w tej ziemi, waszą starożytną i silną kulturę chrześcijańską, oraz waszą niezachwianą ufność w Boże obietnice, wy, chrześcijanie Ziemi Świętej jesteście wezwani, by służyć Kościołowi powszechnemu nie tylko jako zarzewie wiary, ale także jako zaczyn zgody, mądrości i równowagi w życiu społeczeństwa, które tradycyjnie było i nadal jest pluralistyczne, wieloetniczne i wieloreligijne” – zaznaczył papież podczas Mszy św. w Dolinie Jozafata. Kilkakrotnie Ojciec Święty przywołał słowa swego poprzednika, Jana Pawła II: „Nie lękajcie się!” Padły one podczas Eucharystii publicznych, w Dolinie Jozafata i w Betlejem. Benedykt XVI nie krył swego niepokoju emigracji chrześcijan z Ziemi Świętej. Zaznaczył, że choć można zrozumieć przyczyny tego zjawiska to „decyzja ta w konsekwencji powoduje zubożenie kulturowe i duchowe miasta. Chcę dziś powtórzyć, to, co powiedziałem już przy innych okazjach: w Ziemi Świętej jest miejsce dla każdego! Apelując do władz o poszanowanie, wsparcie i docenienie tutaj obecności chrześcijańskiej, pragnę też was zapewnić o solidarności, miłości i poparciu całego Kościoła oraz Stolicy Apostolskiej” – powiedział papież. 14 maja w Nazarecie porównał sytuację chrześcijan w Ziemi Świętej do okoliczności, w których żyła młoda Maryja. Zapewnił, że tak jak w jej przypadku, Bóg wejrzy na ich uniżenie. – Miejcie odwagę, by być wiernymi Chrystusowi i pozostać tutaj, na ziemi, którą On uświęcił swoją obecnością – zaapelował do chrześcijan Benedykt XVI. Odwiedzając 15 maja bazylikę Grobu Pańskiego Ojciec Święty wskazał, iż rozważanie tajemnic zbawczych ma istotne znaczenie dla Kościoła w Ziemi Świętej. „Jest on powołany, aby w tym grobie grzebał wszystkie swe niepokoje i lęki, aby powstawał codziennie na nowo i nadal kroczył ulicami Jerozolimy, Galilei i dalej, głosząc zwycięstwo Chrystusowego przebaczenia i obietnicy nowego życia. Jako chrześcijanie wiemy, że pokój, które ta zraniona ziemia tak bardzo pragnie, ma na imię: Jezus Chrystus. „On jest naszym pokojem”, który pojednał nas z Bogiem w jednym ciele przez Krzyż, kładąc kres wrogości. Złóżmy więc w Jego ręce wszystkie nasze nadzieje na przyszłość, tak jak w godzinie ciemności powierzył On swego ducha w ręce Ojca” – stwierdził Benedykt XVI. Orędzie nadziei Ośmiodniowa papieska pielgrzymka do Ziemi Świętej mimo napięć politycznych, prób jej instrumentalizowania czy nawet zakłócania pozostawiła orędzie nadziei. Nadziei dla świata, Kościoła powszechnego, nadziei dla ziemskiej ojczyzny Jezusa i tamtejszych chrześcijan. O nią Benedykt XVI modlił się przy pustym Grobie Pańskim, aby zakorzeniła się ludzkich sercach, w rodzinach i wspólnotach. „Kościół w Ziemi Świętej, który tak często doświadczał ciemnej tajemnicy Golgoty, nigdy nie może przestać być nieustraszonym orędownikiem świetlanego orędzia nadziei, którą głosi ten pusty grób” – stwierdził papież w ostatnim dniu swej dwunastej pielgrzymki zagranicznej. Być może w tej udręczonej ziemi nową szansą będą odważne gesty, jak choćby wspólna modlitwa o pokój podjęta 14 maja w Nazarecie na zakończenie spotkania międzyreligijnego. Ku zaskoczeniu zgromadzonych, rabin Alon Goshen-Gottestein z Międzyreligijnego Instytutu Elijah zaproponował, aby wszyscy zgromadzeni odśpiewali zaintonowaną przez niego pieśń. – Słyszeliśmy tutaj dużo słów o pokoju, ale my jako liderzy wspólnot religijnych, powinniśmy pokazać, że potrafimy nie tylko mówić o pokoju, ale także modlić się o niego. Jak to zrobimy? Nie znamy żadnej wspólnej modlitwy, ale na to dzisiejsze spotkanie skomponowana została krótka, prosta pieśń, którą możemy wszyscy zaśpiewać – wytłumaczył rabin, po czym zaśpiewał: „Salam, szalom, Lord grant us peace, da pacem Domine” (Pokój, daj nam Panie pokój). Po chwili wszyscy uczestnicy spotkania wstali, chwycili się za ręce i zanucili tę pieśń. Śpiewał ją, z uśmiechem na twarzy, także papież. o. Stanisław Tasiemski OP (KAI) / ju., Jerozolima