Sto lat od śmierci apostoła Japonii

Jak poinformowała rosyjska Agencja ITAR-Tass, zwierzchnik rosyjskiego prawosławia przybędzie najpierw do Hakodate na Hokkaido skąd abp Mikołaj, działając początkowo przy konsulacie rosyjskim, rozpoczynał swoją misję w Japonii, w 1861 r. Z Hokkaido Patriarcha Cyryl uda się do Sendai, centrum prawosławia we Wschodniej Japonii. Będzie się tam modlić za ofiary trzęsienia ziemi i tsunami z 11 marca 2011 r. Swoja wizytę zakończy liturgią w katedrze Zmartwychwstania Pańskiego w Tokio (przy stacji Ochanomizu), zwanej popularnie Nikolai-do (katedra Mikolaja), której wybudowanie w 1891 r. było zwieńczeniem misyjnej działalności św. Mikołaja w Japonii.

Arcybiskup Mikołaj (Ioann Dimitrijewicz Kasatkin) urodził się w pobliżu Smoleńska w 1836 r. w rodzinie diakona prawosławnego. W 1857 r. rozpoczął studia w Petersburskiej Akademii Teologicznej, po czym został mnichem i w 1860 r. przyjął święcenia kapłańskie. Jeszcze jako student teologii zaczął poznawać język japoński, chcąc w przyszłości wyjechać na misje do tego kraju.

Okazja do wyjazdu na misje nadarzyła się, gdy konsul rosyjski w Hakodate (Hokkaido, Północna Japonia) szukał kapelana dla siebie i swych pracowników. W lipcu 1861 r. Mikołaj przybył do Hakodate, gdzie - oprócz pracy duszpasterskiej wśród Rosjan - dzięki znajomości japońskiego, przygotowywał do chrztu także miejscowych mieszkańców. W 1868 r., gdy miał już współpracowników w północnej części kraju, udał się do Tokio, aby utworzyć tam główny ośrodek japońskiego prawosławia.

Owocem jego działań apostolskich było m.in. wybudowanie ok. 250 cerkwi w całym kraju, w tym katedry Świętego Zmartwychwstania (znanej dziś potocznie jako Nikolai-do, czyli katedra Mikołaja) w centrum Tokio, tuż przy stacji Ochanomizu. W stolicy Japonii została go również nominacja na biskupa i arcybiskupa.

Próbą wiary i świętości był dla hierarchy wybuch wojny rosyjsko-japońskiej w 1904 r. W kwietniu tego roku pisze on w „Dzienniku” o wewnętrznym rozdarciu między „miłością do Japończyków” a „miłością do swej ojczyzny”.

Osobistą świętość arcybiskupa dostrzegali nie tylko prawosławni czy chrześcijanie z innych Kościołów, ale także wielu Japończyków. Cesarz Meiji chwalił go za misje dyplomatyczne w czasie wojny, a także w związku z tzw. incydentem Otsu, w którym chory psychicznie policjant postrzelił przebywającego na wakacjach w Japonii przyszłego cara Mikołaja II. Podczas wojny i po jej zakończeniu abp Mikołaj opiekował się osobiście rosyjskimi jeńcami, przebywającymi w obozie w Hamadera, w Osace.

Hierarcha ma także wielkie zasługi dla japońskiej liturgii i muzyki prawosławnej. M. J. Matsushima w dziele „St. Nikolai of Japan and Japanese Church Singing” zauważył, że „dzięki jego wysiłkowi przetłumaczono na język japoński najważniejsze fragmenty liturgii chrześcijańskiej”. Przy pomocy miejscowych chrześcijan, a zwłaszcza N. Tsugumoro arcybiskup przetłumaczył na japoński również szereg ksiąg Pisma Świętego: Nowy Testament, Psalmy oraz Księgi Rodzaju i Izajasza. Mikołaj zmarł w opinii świętości w Tokio 16 lutego 1912 r.

Rosyjski Kościół Prawosławny kanonizował go w 1970 r. jako „apostoła Japonii”, udzielając jednocześnie autonomii Kościołowi prawosławnemu w tym kraju. Oficjalnie nazywa się on Nihon Charisto Seikyoukai (Japoński Prawosławny Kościół Chrystusa).

Po śmierci arcybiskupa Mikołaja opiekę duszpasterską nad prawosławnymi Japończykami przejął bp Sergiusz. Był to kolejny okres próby dla tego Kościoła i jego wyznawców w obliczu wybuchu rewolucji w 1917 r. i rządów komunistycznych w Rosji, szczególnie przed i w czasie II wojny światowej. Po śmierci Sergiusza pod koniec wojny Kościół japoński zbliżył się duchowo do prawosławia w Stanach Zjednoczonych. Obecnie liczy on ok. 25 000 wiernych a na jego czele od 14 maja 2000 r. stoi abp Daniel (Nashiro). Główne ośrodki tutejszego prawosławia to Tokio i Jokohama w centrum kraju, Kioto, Osaka, Kobe, Nagoya i Kagoshima w części zachodniej oraz Sendai, Hakodate i Sapporo - na wschodzie kraju.