Tyski Fiat zamierza zwolnić 1,5 tys. osób

Informacja o planowanych zwolnieniach pracowników wśród związkowców i obserwatorów rynku motoryzacyjnego była spodziewana od kilku miesięcy. W piątek Fiat Auto Poland (FAP) oficjalnie potwierdził skalę zwolnień grupowych i poinformował o swoich planach związki zawodowe. Dzień wcześniej zamierzenia koncernu poznali samorządowcy.

Przedstawiciele związków byli zaskoczeni skalą zwolnień – dotąd nieoficjalnie wymieniało się liczbę około tysiąca pracowników. Analizy Fiata wykazały jednak, że przy spodziewanym w 2013 r. zmniejszeniu produkcji do poniżej 300 tys. aut (nieoficjalnie mówi się o produkcji 1,1 tys. aut na dobę, czyli ponad 250 tys. rocznie) fabryka nie będzie potrzebować 1,5 tys. obecnych pracowników.

„Negatywna sytuacja przekłada się na nadwyżkę zatrudnienia w liczbie około 1500 pracowników, co powoduje konieczność uruchomienia przez spółkę, począwszy od dzisiejszego spotkania, procedury zwolnień grupowych przewidzianej przez obowiązujące przepisy prawne" – poinformował po spotkaniu ze związkowcami rzecznik FAP Bogusław Cieślar.

Nieoficjalnie, według rozmówców PAP, Fiat zamierza zaproponować odchodzącym pracownikom specjalne odprawy, sięgające równowartości półtorarocznej pensji. Szczegóły mają być negocjowane ze stroną społeczną. W pierwszej kolejności redukcje mogłyby być realizowane na zasadzie programu dobrowolnych odejść. Fabryka ma pracować na dwie zmiany, zamiast – jak dotąd – na trzy.

Przedstawiciele FAP nie potwierdzają na razie informacji o ewentualnej dobrowolności części odejść oraz odprawach. Jak wyjaśnił B. Cieślar, warunki odejść pracowników będą przedmiotem negocjacji ze stroną społeczną; ma to nastąpić w najbliższych trzech tygodniach. Dopiero wówczas można będzie mówić o konkretach.

„Spółka Fiat Auto Poland na spotkaniu ze związkami zawodowymi wyraziła wolę niezwłocznego rozpoczęcia negocjacji zmierzających do znalezienia możliwych rozwiązań w kwestii nadwyżki zatrudnienia” – zaznaczył B. Cieślar.

Wprowadzenie programu dobrowolnych odejść postulowała wcześniej działająca w zakładzie „Solidarność”. „Z pewnością jest grupa pracowników, którzy są w stanie poradzić sobie na rynku pracy i za godziwą odprawą byliby zainteresowani odejściem” – skomentowała szefowa związku w fabryce Wanda Stróżyk. Dodała, że atmosfera w zakładzie jest napięta – pracownicy boją się zwolnień, część chciałaby odejść za odprawą.

Według przedstawicieli FAP, zmniejszenie zatrudnienia wynika z sytuacji rynkowej. Jak podała spółka w komunikacie, „popyt na samochody w Europie wykazuje trend negatywny, szczególnie w (...) krajach jak np. Włochy, do których eksportowana jest większość produkowanych w zakładzie w Tychach samochodów”. Według prognoz, tegoroczna sprzedaż na europejskim rynku sięgnie 12,5–12,8 mln aut, wobec 16 mln w 2007 r.

„Segment A, do którego należą samochody produkowane w Tychach [małe auta – PAP], odczuł ten spadek w największym stopniu. Rynek polski także zanotował ponad 20-procentowe załamanie w stosunku do roku 2008, co odbiło się negatywnie na sprzedaży samochodów Fiata” – podkreślił B. Cieślar.

Według związkowców, choć europejski rynek motoryzacyjny notuje spadki, faktycznym powodem redukcji zatrudnienia jest zaprzestanie z końcem br. produkcji w Tychach pandy classic, która była wiodącym modelem zakładu. Od 2003 r. w Tychach powstało ponad 2,15 mln tych aut. Nowa panda wytwarzana jest od roku we włoskiej fabryce Pomigliano d'Arco pod Neapolem.

B. Cieślar podkreślił, że w Tychach nadal wytwarzane będą: fiat 500, lancia ypsilon i ford ka. „Pięćsetka” wciąż należy do najbardziej cenionych aut w swoim segmencie. Mimo produkcji trzech modeli – jak podał FAP – „negatywny trend na rynku oraz brak perspektyw poprawy są przyczyną poważnych trudności Fiata Auto Poland”. W tym roku fabryka wyprodukuje mniej niż 350 tys. aut, w przyszłym – grubo poniżej 300 tys. W ubiegłym roku produkcja wyniosła 467,7 tys. samochodów, a w rekordowym roku 2009 przekroczyła 605 tys. egzemplarzy.

Nieoficjalnie rozmówcy PAP, powołując się na informacje dyrekcji koncernu, powiedzieli, że zakład w Tychach w najbliższych dwóch latach raczej nie ma szans na ulokowanie tu produkcji kolejnego modelu auta.

Spółka podkreśliła, że w związku ze znacznym obniżeniem wielkości produkcji konieczne będzie „przeprowadzenie działań reorganizacyjnych w firmie, polegających na zmianie systemu pracy w Tychach z trzech na dwie zmiany, a w obszarze handlowym – zrewidowanie struktury i dostosowanie jej do aktualnych warunków rynkowych”. Według nieoficjalnych informacji PAP, wśród zwalnianych ok. 1,3 tys. to pracownicy produkcyjni.

Fiat Auto Poland zatrudnia ponad 4,9 tys. osób, z czego przeszło 4,6 tys. w fabryce w Tychach. Według źródeł związkowych, w ciągu minionych dwóch lat zatrudnienie zmalało o ok. 1,6 tys. osób – w drodze nieprzedłużania umów z pracownikami czasowymi lub zwolnień w niewielkich grupach (poniżej 30 osób), by nie były to zwolnienia grupowe.

„Trzeba pamiętać, że sytuacja całej fabryki przekłada się na całą branżę motoryzacyjną w Polsce. Szacujemy, że utrata jednego miejsca pracy w Fiat Auto Poland może oznaczać zwolnienie nawet czterech osób w firmach kooperujących” – oceniła Wanda Stróżyk z „Solidarności”.

Informację o zwolnieniach w fabryce Fiata z niepokojem przyjęły władze Tychów. „Zrobimy wszystko, aby pomóc zwalnianym pracownikom znaleźć nowe miejsca pracy. Jesteśmy w stałym kontakcie z urzędem pracy i władzami tyskiej podstrefy Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej” – powiedział PAP prezydent Tychów Andrzej Dziuba.

Wstępnie oszacowano, że wśród 1,5 tys. zwalnianych pracowników mieszkańcy Tychów to niespełna 400 osób. Prezydent jest przekonany, że dla takiej liczby pracowników z czasem znajdzie się zatrudnienie w mieście. Samorządowcy myślą o specjalnych programach, które miałyby pomóc zwalnianym. Problem jednak wzrośnie, gdy zwolnienia grupowe rozpoczną także liczni kooperanci Fiata.

Według prezydenta Dziuby, jeżeli faktycznie zwolnienia będą odbywać się na zasadach dobrowolnych odejść, z wypłaceniem pracownikom godziwych odpraw, wówczas cały proces uda się przeprowadzić w sposób możliwie łagodny społecznie. – Problem jednak powróci, gdy zwolnieni nie będą w stanie w krótkim czasie znaleźć pracy – ocenił.