Pierwszy taki leksykon

Kard. Glemp pogratulował KAI, że podjęła się wydania leksykonu, w którym "szybko i bez szukania" można znaleźć wszelkie potrzebne informacje na temat Kościoła w Polsce. Zauważył, że to pierwsza taka książka - dotąd informacji trzeba było szukać w różnych źródłach np. rocznikach diecezjalnych i stronach interenetowych. Żadna publikacja nie była jednak tak obszerna i syntetyczna. Prymas pokazał dziennikarzom przyniesiony na konferencję prasową pasły tom - informator Kościoła na Słowacji, gdzie mieszka 5 mln ludzi, w tym 3 mln to katolicy. Podkreślił, że publikacja KAI jest znacznie bardziej przystępna. - Instytucji będzie z czasem przybywać, trzeba będzie zmienić niektóre dane, ale taka jest cecha informatorów - powiedział. Prezes KAI Marcin Przeciszewski podkreślił, że "Leksykon Kościoła w Polsce" to owoc 10 lat doświadczeń agencji. Zawiera informacje na temat wszystkich sfer działalności Kościoła - od historii, poprzez opisy duszpasterstwa, biogramy biskupów, kilka tysięcy adresów aż po analizy głównych nurtów życia Kościoła. Książka jest adresowana głównie do dziennikarzy, ale jest to także narzędzie np. dla osób zaangażowanych w różne dziedziny kościelnej działalności, które teraz mogą zobaczyć, jak inni pracują w tych dziedzinach, a także np. dla rodziców szukających katolickiej szkoły dla dziecka (w leksykonie są adresy wszystkich placówek edukacyjnych i wychowawczych) oraz do wszystkich potrzebujących pomocy: niepełnosprawnych, bezrobotnych, bezdomnych i in. - Chcieliśmy uczynić Kościół w Polsce naprawdę otwartym - żeby każdy mógł zobaczyć, jak funkcjonuje - powiedział Marcin Przeciszewski. Trzon leksykonu to charakterystyki 40 diecezji. Jak podkreślił redaktor tomu Bogumił Łoziński, nie było jeszcze tak szczegółowego opracowania. Są tam wszystkie dane na temat lokalnych Kościołów: ich historie, adresy i telefony ważnych instytucji, sylwetki biskupów ze zdjęciami, a także charakterystyki diecezji napisane przez ordynariuszy oraz dziennikarskie opisy. Na każdą diecezję przeznaczone są tylko dwie strony. - Mieliśmy pokusę, żeby poświecić dużo więcej, ale chcieliśmy, żeby książka była przystępna - powiedział Bogumił Łoziński. Współautor "Leksykonu" Grzegorz Polak przedstawił ten fragment na konferencji na podstawie diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, która po wojnie obejmowała jedną siódmą terytorium Polski, a pracowało w niej zaledwie 57 księży (dzisiaj terytorium jest dużo mniejsze, a księży jest dziesięć razy więcej). Grzegorz Polak obiecał wiele anegdot w biogramach biskupów. Część poświeconą diecezjom poprzedzają rozdziały opisujące funkcjonowanie Stolicy Apostolskiej i Konferencji Episkopatu Polski. Szczególnie cenne - bo dotąd nigdzie nieopisywane - są opisy pracy Komisji, Rad i Zespołów Episkopatu oraz ich pełne składy osobowe. Kolejny rozdział prezentuje ponad 80 duszpasterstw specjalistycznych: od znanych, jak duszpasterstwo akademickie czy rodzin, do tak niecodziennych, jak duszpasterstwo osób uzależnionych uczuciowo. Oddzielną część poświęcono instytutom życia konsekrowanego i stowarzyszeniom życia apostolskiego. Znajdziemy tam charakterystyki 239 instytutów zakonnych i adresy ich głównych domów, a także ponad 800 adresów dzieł przez nie prowadzonych. W podobny sposób przedstawiono 150 ruchów i stowarzyszeń. Pracę Kościoła za granicą omawiają rozdziały poświęcone misjom oraz instytucjom kościelnym w świecie. Fenomenem polskiego Kościoła jest pielgrzymowanie. O tym dokąd najchętniej i w jaki sposób pielgrzymujemy opowiada rozdział "Polskie pielgrzymowanie". Znajdziemy tu również bezcenne dane ponad 850 adresów sanktuariów, domów pielgrzyma i rekolekcyjnych. Osobny rozdział został poświęcony działalności charytatywnej Kościoła, który - jak powiedział podczas konferencji Grzegorz Polak - niezwykle dynamicznie odpracowuje 50 lat komunizmu. I chociaż daleko mu jeszcze do stanu sprzed wojny, w "Leksykonie" znajdziemy adresy ponad tysiąca dzieł Caritas. W książce nie zabrakło też informacji na temat uniwersytetów i wydziałów teologicznych oraz szkół katolickich, w tym ponad 400 adresów wszystkich tego typu placówek w Polsce. Ponadto w publikacji znajdziemy opis działalności ogólnopolskich wydawnictw katolickich, z adresami 50 redakcji oraz ogólnopolskich mediów katolickich, z adresami 61 redakcji. Ostatnie sześć rozdziałów książki to analizy różnych sfer życia Kościoła: duchowieństwa i formacji kapłańskiej, religijności Polaków, katechezy w szkole, kultury katolickiej, dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego, wreszcie stosunków państwo-Kościół. Bezpośrednia praca nad książką trwała niecały rok. Koncepcję opracował trzyosobowy zespołów redakcyjny, autorami rozdziałów jest 13 osób, a przy zbieraniu danych współpracowali oni z ponad 50 korespondentami diecezjalnymi KAI. Po dyskusjach zespół zdecydował się nie podawać adresów parafii, bowiem wówczas trzeba by umieścić w książce jeszcze ponad 10 tys. adresów. Wysoki poziom merytoryczny książki gwarantują autorzy poszczególnych rozdziałów, będący specjalistami w opisywanej tematyce. Opisy diecezji i biogramy biskupów oraz działalność Konferencji Episkopatu Polski przygotował Grzegorz Polak, autor "Kto jest kim w Kościele", niegdyś szef działu krajowego KAI, obecnie redaktor "Księgi Świętych". Autor "Leksykonu zakonów w Polsce" Bogumił Łoziński opracował rozdział dotyczący zakonów oraz część informacyjną diecezji i pielgrzymowania. Z kolei Alina Petrowa-Wasilewicz, autorka "Leksykonu ruchów i stowarzyszeń" przygotowała rozdział poświęcony tej sferze działalności Kościoła.