Jak to z Komunią św. było

Możliwość udzielania wiernym Komunii św. na rękę w Polsce wprowadzają dokumenty II Synodu Plenarnego z 1999 r., zatwierdzone przez Stolicę Apostolską w 2001 r. W dokumencie pt. "Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II" w punkcie 92. czytamy: "Synod Plenarny potwierdza i wyraża szacunek dla zwyczaju przyjmowania Komunii św. 'do ust' w postawie zarówno klęczącej, jak i stojącej, nie wykluczając jednak innych form przyjmowania Komunii św., z zachowaniem najwyższej czci dla Eucharystii". A zatem udzielanie Komunii św. na rękę jest zgodne z prawem, ponieważ wedle powszechnego prawa Kościoła jest jedną z tych dopuszczalnych form. Obecnie Konferencja Episkopat Polski pracuje nad instrukcją nt. udziału i postaw wiernych w liturgii, która mówi m.in. o przyjmowaniu Komunii św. na rękę. Najprawdopodobniej dokument będzie przedmiotem obrad na zebraniu plenarnym KEP w marcu 2005 r.

Kontrowersje

Dzisiaj przeciwnicy udzielania Komunii na rękę nieraz posługują się argumentami prawno-litrugicznymi albo sugestiami socjologicznymi. Można spotkać grupy katolików, którzy twierdzą, że jedynie godnym sposobem sprawowania Eucharystii jest tzw. msza trydencka. "Szanuję mszę trydencką, ale nie przyznam jej takiego miejsca, które by kazało mi nazwać ją 'wieczną', 'wszechczasów', czy 'klasyczną'. Jest to godzien szacunku i czci ryt sprawowany przez większą część Kościoła łacińskiego (bo nie przez cały) przez 400 lat jego historii. Jeżeli są wierni, dla których jest on nadal żywym źródłem wiary i miłości Chrystusa, mają prawo w nim uczestniczyć, zgodnie z przepisami Kościoła, wymagającymi m.in., by nie podważali oni doktrynalnej ścisłości obecnie obowiązującego rytu" - tak komentarz znajdziemy u litrugisty o. Tomasza Kwietnia. Obok zwolenników mszy trydenckiej, która nie dopuszczała do komunii na rękę, można znaleźć odwołania do dokumentów kościelnych. Jednym z nich jest instrukcja Kongregacji Kultu Bożego "Memoriale Domini" z 1969 r. Czytamy tam m.in.: "Zwyczaj zanoszenia Eucharystii nieobecnym został wkrótce powierzony tylko szafarzom wyświęconym, z tego względu, aby z większą uwagą okazywać cześć dla Ciała Chrystusa, a także ze względu na potrzeby ludzi. W następnym czasie, po dokładnym zbadaniu rozumienia tajemnicy Eucharystii, jej znaczenia i obecności w niej Chrystusa, z uwagi na poczucie czci dla Najświętszego Sakramentu i pokorę, której jego przyjmowanie wymaga, wprowadzono zwyczaj, iż sam szafarz kładzie kawałek konsekrowanego chleba na języku komunikanta. Z punktu widzenia całego współczesnego Kościoła, należy zachować ten sposób rozdawania Komunii świętej, nie tylko dlatego, iż opiera się on na tradycji wielu wieków, ale szczególnie dlatego, iż jest on oznaką czci wiernych dla Eucharystii." Papież zastrzega sobie decyzję w sprawie ewentualnej zmiany sposobu udzielania Komunii św. np. przez położenie Hostii na rękę i takiej zgody wówczas Paweł VI nie wydał. Jednak ta instrukcja nie jest niezmiennym dokumentem wysokiej rangi doktrynalnej, lecz jedynie zarządzeniem dotyczącym dyscypliny liturgicznej i może ulec zmianie. Wydany przez Pawła VI "Mszał rzymski" w swym wprowadzeniu nie wspomina kwestii przyjmowania Komunii na wyciągnięte dłonie. Soborowa odnowa liturgiczna sprawiła jednak, że nie tyle zaproponowano nowość, co przypomniano coś starego, a mianowicie starożytny zwyczaj przyjmowania Komunii św. na rękę. Instrukcja "Memoriale Domini" jest jednym z wyrazów obaw, że ta wprowadzana na nowo praktyka doprowadzi do utracenia kultu i pobożności eucharystycznej.