Katowice: Nowe czasopismo teologiczne

Obszar homiletyki wypełniają dwa artykuły. W pierwszym z nich o. Gerard Siwek przypomina o sprawie istotnej wagi, mianowicie że związek homiletyki z teologią pastoralną posiada podstawy zarówno merytoryczne jak i historyczne. Co prawda był on w przeszłości bardziej lub mniej ścisły, jednak stanowił źródło wzajemnego ubogacenia tych dyscyplin. Bardziej szczegółowe przedstawienie losów owego związku domaga się jeszcze badań, podobnie zresztą jak i dokładniejsze ustalenie relacji zachodzących pomiędzy homiletyką kontekstualną i interdyscyplinarnością (kontekstualnością) pozostałych dziedzin pastoralnych, czy też dyscyplin teologicznych w ogólności. Ks. Jan Twardy wychodzi w swym artykule z założenia, że fakt ustanowienia Eucharystii i męka Pańska pozostają ze sobą w ścisłym związku. Dlatego głosiciele kazań pasyjnych powinni – jego zdaniem – częściej o tym mówić. Potrzeba akcentowania Eucharystii w głoszeniu męki Pańskiej motywowana jest w przekonaniu ks. Twardego kontekstem obrzędowym (śpiew „Gorzkich żali” i głoszenie kazań dokonuje się podczas nabożeństwa połączonego z wystawieniem Najświętszego Sakramentu), potrzebą dopracowania mistagogicznego charakteru kazań pasyjnych (owocem zbawczej męki Chrystusa są sakramenty Kościoła – z Eucharystią na czele), potrzebą pogłębienia uczestnictwa wiernych we Mszy św. (może w tym pomóc głoszenie kazań pasyjnych, które uwydatniają ofiarniczy charakter Eucharystii), potrzebą wychowywania słuchaczy kazań pasyjnych do współofiarowania się Bogu w łączności z Chrystusem. Z dziedziny liturgiki zostają zaprezentowane w tymże numerze „Studiów Pastoralnych” trzy artykuły. W pierwszym z nich ks. Jerzy Paliński przypomina, jak się kształtował i jaką drogę rozwoju przebył ruch związany z pobożnością eucharystyczną, a także, jakie są i jak być powinny rozumiane oraz wcielane w życie podstawy dobrze pojętej i rozwijanej pobożności eucharystycznej. Ks. Andrzej Żądło dochodzi w swym artykule do wniosku, że cechą ewidentnie charakteryzującą pobożność ludową jest pragnienie poszukiwania sposobów na wyrażenie (niekiedy równolegle do liturgii, a kiedy indziej w bezpośredniej symbiozie z liturgią) wiary w Boga, miłości do Chrystusa-Zbawiciela, otwarcia na Ducha Świętego, a także kultu Maryi Dziewicy przez rozwijanie pozaliturgicznych form (o charakterze prywatnym lub wspólnotowym) przeżywania i zgłębiania prawd objawionych. Takim bogactwem odznacza się praktycznie cały rok życia kościelnego. W tych ramach również Adwent obchodzony jest zarówno w liturgii, jak i pobożności ludowej jako czas nawrócenia, radosnej nadziei i oczekiwania z pełną gotowością na liturgiczny obchód pamiątki pierwszego „adwentu” Zbawiciela w naszym ludzkim ciele oraz na chwalebne przyjście Chrystusa jako Pana historii i Sędziego. Pobożność ludowa w Adwencie przejawia wyraźne wyczulenie na atmosferę tego okresu, co sprawia, że łączą się ze sobą tematy teologiczne, jakie przenikają obie formy przygotowań na spotkanie z Panem – liturgię i pobożność ludową. Ks. Roman Kuligowski wykazuje, że istotną rolę w liturgii odgrywa piękno. Skoro uczestnictwo wiernych w liturgii ma być świadome, czynne i owocne, to staje się oczywiste, że od odpowiedzialnych za liturgię wymaga się szczególnego uwrażliwienia na estetykę. Miejscem, w którym dokonuje się liturgia, jest świątynia wzniesiona z kamieni. Miejscem zaś spotkania człowieka z Bogiem wzywającym do pięknego życia (czynienia dobra i unikania zła) jest sumienie. Można zatem w sensie przenośnym mówić o „liturgii” dokonującej się w sumieniu człowieka. Również ta „liturgia” woła o piękno partnera dialogu inicjowanego przez Boga.