Petersburg: Święto katolików

W grudniu 1948 r. został zatwierdzony projekt dostosowania byłego kościoła do potrzeb hal produkcyjnych Kalinińskiego Rejonowego Kombinatu Przemysłowego. Zaznaczono, że "obecnie kościół otacza pustkowie z rzadkimi, chaotycznie rosnącymi drzewami i nielicznymi pomnikami". Dokuczajew - technolog Fabryki Wyrobów Sportowych na Wyspie Wasilewskiej - w 1988 r. opowiadał, jak będąc dzieckiem, wchodził do podziemi kościoła, gdzie były zwalone na kupę metalowe przedmioty wygrzebane przez hieny cmentarne. Dobrze zapamiętał metalowe części zbroi rycerskiej: rękawice, napierśnik, puklerze itd. Trafiały się też egzemplarze broni białej: szable, kindżały, pałasze. Sam kościół na cmentarzu Wyborskim, mimo licznych strat architektonicznych i przebudowań (zlikwidowano iglicę dzwonnicy z krzyżem, budynek kościoła podzielono stropami piętrowymi) zachował się do dnia dzisiejszego. Teren cmentarza do dziś jest podzielony między różne zakłady produkcyjne. Każdy z nich ogrodził swój plac i rozmieścił na nim różne zabudowania: hale produkcyjne, magazyny, garaże itd. Wygląd cmentarza i znajdującego się na nim kościoła został zmieniony nie do poznania. Na zawsze zniknęły groby wielu wybitnych działaczy kultury i nauki różnych narodowości, którzy brali aktywny udział w życiu kulturalnym i umacnianiu świadomości narodowej. Petersburscy katolicy wnieśli wielki wkład także w rozwój rosyjskiej literatury, architektury, sztuki wojennej, filozofii i medycyny. Od 1991 r. grupa petersburskich katolików starała się o zwrot budynku kościoła jego prawowitemu właścicielowi. W 1992 r. parafia Nawiedzenia NMP otrzymała świadectwo rejestracji państwowej w Ministerstwie Sprawiedliwości. W 2003 r. administracja Petersburga zwróciła kościół katolikom. W ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat cmentarz Wyborski - zabytek historii i architektury tej rangi co cmentarz Łyczakowski we Lwowie czy też cmentarz na Rossie w Wilnie - został w barbarzyński sposób zrujnowany i zbezczeszczony. W ten sposób utracono bezcenne zabytki architektury nagrobnej na największym w Rosji cmentarzu katolickim. W 2003 r. wydałem w Petersburgu księgę pamięci w dwóch wersjach językowych - polskiej i rosyjskiej: "Rzymskokatolicki Cmentarz Wyborski w Sankt Petersburgu 1856-1950". Jest to pierwsza próba opracowania historii i przedstawienia tragicznego losu tego cmentarza, opisania dziejów, o których niewiele wie przeciętny Polak. Księga ta zawiera także około 1800 nazwisk osób tam pochowanych, które z wielkim trudem udało się ustalić. ks. Krzysztof Pożarski, Petersburg