Od dziś płacimy za cudze in vitro

Dziś, 1 lipca rusza rządowy program refundacji zabiegów in vitro ze środków publicznych. Komisja Ministerstwa Zdrowia zakwalifikowała do udziału w programie 23 kliniki. Niespełna tydzień temu Zespół Ekspertów Bioetycznych KEP wydał specjalny komunikat, w którym podkreśla, iż badania naukowe potwierdzają procentowo znaczące występowanie negatywnych zmian u dzieci poczętych metodą zapłodnienia pozaustrojowego.

Pięć spośród 23 klinik zakwalifikowanych przez resort zdrowia do programu refundacyjnego mieści się w Warszawie, trzy w Białymstoku, po dwie w Szczecinie i Lublinie oraz po jednej klinice w Poznaniu, Rzeszowie, Krakowie, Katowicach, Opolu, Rzgowie, Mysłowicach, Kielcach, Łodzi, Gdańsku i Bydgoszczy.

Każdej z klinik resort zdrowia przyporządkował także środki finansowe zarezerwowane na realizację programu in vitro. Łącznie w pierwszym roku obowiązywania programu będzie to 59,3 mln zł, z czego 80% rozdysponowano obecnie, a 20% ma zostać przekazanych w ostatnim kwartale 2013 i pierwszym kwartale 2014 r.

Wyłonione w konkursie kliniki będą uczestniczyły w programie od 1 lipca br. do 30 czerwca 2014.

Kliniki mają być odpowiedzialne za wszystkie procedury dotyczące zabiegów in vitro, w tym przygotowanie do pobrania gamet męskich i żeńskich, tworzenie, przechowywanie i zapewnienie bezpieczeństwa zarodków oraz transfer utworzonych zarodków do macicy.

Kliniki będą zobowiązane do przestrzegania określonych w programie kryteriów. Placówka m.in. musi funkcjonować 7 dni w tygodniu, aby zapewnić ciągłość opieki nad pacjentkami. Wymagane będzie minimum 3-letnie doświadczenie w przeprowadzaniu procedury in vitro przynajmniej dwóch ginekologów-położników oraz embriologów zatrudnionych w placówce. W klinikach wymagana też będzie odpowiednio wysoka jakość sprzętu laboratoryjnego.

Umowy z wybranymi klinikami MZ ma podpisać do 1 lipca. Działalność ośrodków przeprowadzających refundowane zabiegi in vitro ma być dokumentowana w elektronicznym Rejestrze Medycznie Wspomaganej Prokreacji.

Do zadań Rejestru należeć będzie m.in. gromadzenie danych „usługodawcy” (kliniki przeprowadzającej zabiegi in vitro) i „usługobiorcy” (kobiety poddającej się zabiegowi) oraz informacji o niepłodności, liczbie i rodzaju badań wykonanych w ramach programu.

Za funkcjonowanie Rejestru odpowiedzialne będzie Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Kliniki będą zobowiązane do dostarczania informacji do rejestru „nie rzadziej niż raz w miesiącu, nie później niż 14 dni od dnia w którym udzielono świadczenia zdrowotnego w ramach Programu”.

Niedawno minister zdrowia Bartosz Arłukowicz przyznał, że "dziś tak naprawdę nie wiadomo do końca w ilu klinikach przeprowadza się zabiegi in vitro", gdyż Rejestr jeszcze nie działa.

Przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia program dofinansowania zabiegów in vitro ma objąć łącznie 15 tys. par. W pierwszym roku funkcjonowania - jak zapowiedział min. Arłukowicz - skorzysta z niej 2 tys. par. Finansowanie ma dotyczyć wyłącznie zabiegu, nie będą refundowane koszty kuracji hormonalnej. Państwo ma refundować trzy próby in vitro.

Program przewiduje sfinansowanie procedury biotechnologicznej (zabiegu) oraz badań wstępnych, nie zakłada natomiast finansowania przygotowania hormonalnego. Resort zdrowia wycenił koszt jednego refundowanego zabiegu na 7,5 tys. zł, z kolei koszt kuracji hormonalnej wynosi 3-5 tys. zł.

Procedura ma być dostępna nie tylko dla par małżeńskich. Prawo do zabiegu będą miały pary, które udokumentują, że w ciągu ostatniego roku poddały się leczeniu bezpłodności. Procedurze będą mogły się poddać kobiety poniżej 40. roku życia.

Tymczasem niespełna tydzień temu Zespół Ekspertów KEP ds. Bioetycznych wydał komunikat, w którym stwierdza, iż "badania naukowe potwierdzają procentowo znaczące występowanie negatywnych zmian u dzieci poczętych metodą zapłodnienia pozaustrojowego". Eksperci zwracają uwagę, że niebezpieczeństwo występowania niepożądanych skutków genetycznych i zdrowotnych in vitro "znajduje potwierdzenie w badaniach klinicznych i eksperymentalnych na modelach biologicznych".

Za niedopuszczalne uznali przy tym "podawanie oczywistej nieprawdy, jakoby nie istniały rzetelne i wiarygodne opracowania naukowe potwierdzające ten stan rzeczy". Do komunikatu dołączyli listę 33 publikacji naukowych potwierdzających fakty na temat in vitro.

Abp Henryk Hoser, przewodniczący Zespołu Ekspertów KEP ds. Bioetycznych niejednokrotnie zwracał uwagę na moralne zło zabiegów in vitro, wskazując m.in., że integralnym elementem tej procedury jest selekcja embrionów. "Pod mikroskopem bada się ich wymiary, symetrię i szybkość podziałów komórkowych. Wszystkie słabsze są uśmiercane. Wśród embrionów poczętych in vitro ginie nawet 95 proc. z nich. Jest to śmierć programowana, zakładana przez samą metodę" - tłumaczył w jednym z wywiadów dla KAI.

Przewodniczący Zespołu niejednokrotnie też zwracał uwagę, że – wbrew niektórym mediom – krytykując procedurę in vitro z moralnego ale i medycznego punktu widzenia, Kościół w żadnym razie nie "stygmatyzuje" dzieci poczętych tą metodą. "Te dzieci wymagają maksymalnej opieki, życzliwości i pomocy, także specyficznej, adekwatnej do ich specyficznych potrzeb, zwłaszcza kiedy zaczną stawiać pytania o swoją tożsamość" - powiedział KAI abp Hoser.