Co ma świecki do kazania?

26. Z tej racji istnieje wewnętrzna więź między osobistą modlitwą i przepowiadaniem. Z rozmyślania nad Bożym słowem i z osobistej modlitwy winno spontanicznie wynikać przekonanie kapłana o pierwszeństwie świadectwa życia, które pozwala odkryć moc miłości Bożej i czyni przekonywającym słowo. Owocem osobistej modlitwy jest przepowiadanie, które staje się skuteczne nie tylko z racji swej spekulatywnej zwartości, ale dlatego że płynie ze szczerego i rozmodlonego serca oraz z przekonania, iż kaznodzieje mają uczyć nie swojej mądrości, lecz słowa Bożego, usilnie zachęcając wszystkich do nawrócenia i świętości (por.: KGS, rozdz. 2, pkt. 1). 27. Bez umiłowania Chrystusa i ciągłego poznawania Jego Ewangelii posługa kaznodziei staje się pozbawiona mocy. Od każdego kaznodziei wymaga się rzetelnych studiów teologicznych oraz permanentnej, nie tylko teologicznej, formacji poseminaryjnej. Trzeba zwrócić uwagę na program zajęć z homiletyki, dostosowując jego treści do aktualnych potrzeb. Wykłady i ćwiczenia przygotowujące do posługi kaznodziejskiej muszą zajmować należne im miejsce w programie studiów seminaryjnych, stanowią bowiem jedno z ważniejszych ogniw całej formacji przyszłego duszpasterza. Ważne jest również, by głosiciel słowa przez całe swoje życie rozwijał wiedzę, warsztat homiletyczny oraz technikę wymowy. Przepowiadanie wymaga od kaznodziei pełnej mobilizacji sił i nieustannego zaangażowania. 28. Konieczna jest prawidłowa relacja kaznodziei do słuchaczy. Kaznodzieja musi być przede wszystkim człowiekiem, który stara się rozumieć tych, do których mówi i jest do nich zawsze pozytywnie nastawiony. Jak kochający ojciec musi troszczyć się o duchowy rozwój swojej wspólnoty. Posługa kaznodziejska powinna opierać się przede wszystkim na chrześcijańskiej miłości kapłana do wiernych. Będzie on pełnił wobec nich funkcję wychowawczą, jeśli stosuje metodę dialogu jako sposobu komunikacji, dążąc do wzajemnego zrozumienia i zbliżania się podmiotów komunikacji – mówiącego i słuchających. Znajomość psychiki człowieka i empatia może pomóc mu rozumieć siebie i słuchających, by nawiązać właściwe relacje interpersonalne w toku mówienia. 29. Kapłan winien się posługiwać w przepowiadaniu językiem poprawnym i pięknym, zrozumiałym dla ludzi współczesnych każdego środowiska, unikając banałów i bylejakości. Należy przemawiać, mając przed oczyma autentyczną wizję wiary, ale słowami zrozumiałymi w różnych środowiskach, bez uciekania się do specjalistycznego żargonu i bez ustępstw wobec ducha tego świata. Ludzki „sekret” owocnego przepowiadania tkwi we właściwej mierze „profesjonalności” kaznodziei, który wie, co i jak chce powiedzieć, gdyż ma za sobą poważne przygotowanie dalsze i bliższe, a nie pozwala sobie na dyletancką improwizację. Trzeba więc przykładać wagę do treści słów, do stylu i dykcji. Należy zadbać nawet o miłą tonację głosu. Kaznodzieja musi być świadomy tego, do czego pragnie dojść i dlatego winien doskonale poznać realia życia i kultury swoich stałych słuchaczy. Aby nie głosić abstrakcyjnych teorii, musi znać własną owczarnię. Wypada stosować uprzejmy i pozytywny styl, który nie rani osób, choć «wstrząsa» sumieniami, nie lękając się nazywania rzeczy po imieniu (por.: KGS, rozdz. 2, pkt. 2). 30. Warunkiem powodzenia misji kaznodziei jest właściwe zrozumienie i zastosowanie wymogów współczesnej retoryki, stanowiącej coraz bardziej istotny element edukacji społecznej. Komunikatywność i siła oddziaływania kazania jest zależna od stylistyki i uporządkowania kazania, techniki wypowiedzi, a więc ciągle aktualnych zasad tworzenia i przekazywania Bożego orędzia. Ważną rolę w kazaniu ma do spełnienia konkretny przykład, nawiązujący do problemów, którymi żyją ludzie, obraz (literacki lub plastyczny) oraz cytat. 31. Obowiązkiem kaznodziei jest odnalezienie właściwego sposobu posługi słowa, dostosowanego do mentalności, poziomu intelektualnego i wieku słuchaczy. Głoszący słowo Boże powinien też brać pod uwagę stan emocjonalny słuchacza i mieć świadomość, że ważne problemy w jego życiu można rozwiązać jedynie w oparciu o Ewangelię Chrystusa.