Co ma świecki do kazania?

18. Przepowiadanie ma charakter osobowy i dialogowy: słowa zbawienia nie są wypowiadane w oderwaniu od rzeczywistości, lecz rodzą się ze wspólnoty drogi, świadomości wspólnego pielgrzymowania. W głoszeniu słowa Bożego potrzeba dialogu, prawdziwej komunikacji międzyludzkiej, autentycznego partnerstwa, wymiany odczuć, doświadczeń i wiedzy, dawania i brania. Przepowiadanie dokonuje się w spotkaniu. Słuchacze powinni mieć świadomość, że kaznodzieja idzie razem z nimi i tak samo jak oni znosi trudy drogi, wsłuchuje się w nich, zna i rozumie. Przepowiadanie pozwala spojrzeć na całe życie człowieka w świetle słowa Bożego. Dialogowy charakter posługi słowa 19. „Pierwszorzędną formą apostolstwa jest głoszenie słowa” (EN 90). Stanowi ono jeden z elementów wielkiego procesu komunikacji międzyludzkiej i dlatego trzeba je rozumieć jako dialog kaznodziei ze słuchaczem, wyrastający z dialogu kaznodziei z Chrystusem, dokonującego się na modlitwie i medytacji. „Kościół powinien nawiązać dialog ze społeczeństwem, w którym żyje. Dzięki temu Kościół przybiera postać słowa, orędzia i dialogu” (ES 65). Stąd nagląca potrzeba nadania posłudze słowa dialogowego charakteru. 20. Zastosowanie struktury dialogowej w głoszeniu słowa Bożego ma ogromne znaczenie w dzisiejszych czasach i nie można jej zastąpić żadnym innym sposobem szerzenia myśli. Dialog ten należy rozumieć jako pewien sposób wypełniania obowiązku apostolskiego i narzędzie jednoczenia umysłów. Powinien on odznaczać się jasnością, łagodnością, zaufaniem i roztropnością. Należy stosować w nim różne formy i sposoby wyjaśniania słowa Bożego (por.: EN 81-90). 21. Posługa słowa powinna uwzględniać warunki miejsca i czasu, w jakich spełnia swoje zadanie, unikać relatywizmu osłabiającego wierność wobec dogmatów i nakazów moralnych, ale z drugiej strony umieć dotrzeć do wszystkich z orędziem zbawieniem. Zanim zaczniemy mówić, powinniśmy wsłuchiwać się najpierw w głos Chrystusa, a potem również w głos człowieka, starając się lepiej go rozumieć i szanować (por.: EN 87). 22. Trzeba powrócić do prawdziwej sztuki głoszenia słowa Bożego, pozbyć się niezaradności, która nie pozwala posługiwać się swobodnie wzniosłym i tajemniczym narzędziem działania, jakim jest słowo Boże, aby z ludzkiego punktu widzenia dorównać w szlachetnym współzawodnictwie tym wszystkim, którzy dzięki sztuce wymowy posiadają ogromny wpływ na ludzi, mając możliwość przemawiania tam, gdzie kształtuje się opinia publiczna (por.: EN 91). Funkcje kaznodziei 23. Kaznodzieja jest heroldem, przez którego Bóg przemawia do człowieka. Jak herold, prorok ma świadomość, że nie głosi swego, a Boże słowo: „To mówi Pan”, „Oto słowo Boże”. Powinien być przede wszystkim wierny Bogu i Bożemu słowu. Ma dawać świadectwo prawdzie potwierdzając życiem swoją wiarę i jako mystagog – na ile to możliwe – odsłaniać misteria Boże, tajemnice planu Bożego realizujące się w Chrystusie, w Kościele i w świecie. Musi być interpretatorem, tłumaczem słowa Bożego i rzeczywistości ludzkiej w świetle Objawienia i znaków czasu. 24. Kaznodzieja spełnia dobrze swoje powinności, jeżeli zna i pogłębia wiarę Kościoła, odznacza się pokorą oraz dojrzałą postawą moralną, jest autentycznym świadkiem Chrystusa, w imieniu którego przemawia, a także wtedy, gdy przekazuje słowo Boże z głębokim przekonaniem, prosząc o pomoc Ducha Świętego (por.: J 15,27; 18,37; Dz 1,8; DK 11; KK 42). Umiłowanie Kościoła, Pisma świętego, szacunek wobec słuchaczy, znajomość ich życiowych problemów – to dalsze przejawy charyzmatu kaznodziei, nieodzowne w procesie głoszenia słowa Bożego. 25. Posługa głoszenia słowa wymaga też, aby kapłan był osobiście oddany głoszonemu słowu, a w ostatecznym wymiarze samemu Bogu. Kapłan nie powinien stwarzać Ewangelii żadnych przeszkód, nie powinien hołdować ludzkiej mądrości, nie eksponować subiektywnych doświadczeń, które mogłyby przyćmiewać samą Ewangelię. Boże słowo nigdy nie może być przedmiotem instrumentalizacji. Kapłan powinien więc rozwijać wielką zażyłość ze Słowem Bożym, powinien być pierwszym „wierzącym” w Słowo, w pełni świadomym, że głoszone słowa nie są jego, lecz należą do Tego, który go posłał. Nie jest on panem Słowa, lecz jest jego sługą (por.: KGS, rozdz. 2, pkt. 1).