Rekordowa liczba spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa

Bardzo rzadko, wręcz sporadycznie, wnoszone są pozwy do sądów kościelnych przez małżonków, którzy jeszcze nie mają rozwodu ani nie wstąpili w inne związki. Najczęściej do sądu kościelnego zgłaszają się osoby, które żyją już w nowych, cywilnych związkach i chcą uregulować swoje życie zgodnie z nauką Kościoła. W czerwcu br. na wokandzie Sądu Metropolitalnego Warszawskiego I i II instancji było ok. 2 tys. spraw. Rocznie orzeczeniem nieważności małżeństwa kończy się ok. 700 spraw. Ten rok jest zdaniem ks. Kośnika rekordowy, ponieważ już do końca czerwca w sprawach, których jest przewodniczącym zapadło ponad 270 orzeczeń. Takie orzeczenia wydają zespoły trzech sędziów, a wszystkich sędziów w Sądzie Metropolitalnym Warszawskim jest szesnastu. W ciągu każdego roku zauważalny jest wzrost napływania wniosków do sądu kościelnego - tuż przed okresem kolędowym, w czasie chodzenia księży po kolędzie i w maju, w czasie przyjmowania przez dzieci I Komunii Świętej. - Liczba wniosków w poszczególnych sądach kościelnych zależy w dużej mierze od tego, jak podchodzą do tej kwestii duszpasterze - uważa ks. Kośnik. Jeśli informują o ewentualnych możliwościach rozwiązania ich trudnej sytuacji. Sąd Metropolitalny Warszawski obejmuje jako I instancja archidiecezję warszawską i diecezję warszawsko-praską oraz ordynariat polowy Wojska Polskiego. Pracuje tu ponad 30 osób. Jest sądem II instancji dla Lublina, Poznania, Łodzi, Płocka i Radomia. Przy sądzie znajduje się poradnia prawna, w której można się dowiedzieć, czy dany przypadek ma szanse na pozytywne zakończenie. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. Kodeks Prawa Kanonicznego zaleca, aby proces w pierwszej instancji powinien zakończyć się w ciągu roku. Termin ten nie zawsze może być zachowany. Procedura wymaga wielu czynności: należy spróbować, czy nie można skłonić strony do nawiązania wspólnoty małżeńskiej. Następnie ustalany jest przedmiot sporu przez powiadomienie drugiej strony o przedstawionej przyczynie nieważności małżeństwa i rozpoczęciu procesu. Później przesłuchuje się małżonków oraz świadków, ewentualnie powołuje się biegłych, którzy wydają swoje opinie. Następnie materiał zebrany w aktach sprawy udostępnia się stronom celem zapoznania się i złożenia uwag i wniosków (tzw. Publikacja akt). Obrońca węzła małżeńskiego przedstawia swoje uwagi i zastrzeżenia. Wreszcie z całością akta sprawy zapoznaje się każdy z trzech sędziów, po czym nas sesji wydają wspólny wyrok. Jeżeli zapadł wyrok orzekający nieważność małżeństwa, akta sprawy przesyłane są do sądu II instancji. Jeśli w I i II instancji ostateczne decyzje są pozytywne - sędziowie orzekają, iż małżeństwo zostało zawarte nieważnie - wyrok taki jest ostateczny. W warszawskim sądzie czas od złożenia wniosku do ostatecznego orzeczenia trwa - ze względu na dużą liczbę spraw, a mało pracowników - ok. dwóch lat.