Bez bycia w Kościele jezuitów po prostu nie ma

RW: Jeśli mówi się o czuciu z Kościołem, to też powstaje pytanie o tożsamość Kościoła podobnie jak i o tożsamość samego zakonu. Spotkanie ponad dwóch setek jezuitów z całego świata, to też jest doświadczenie pewnej różnorodności, nie zawsze łatwej...? D. Kowalczyk SJ: Dla mnie osobiście ta kongregacja generalna jest doświadczeniem jedności w różnorodności. Szczególnym doświadczeniem jedności był wybór nowego Ojca Generała Adolfo Nicolása. Ale już dyskusja nad dekretami, nad różnymi tematami, jak chociażby tożsamość czy misja, pokazuje, że w różnych kwestiach myślimy odmiennie. Wielość opinii jest z jednej strony czymś, co nas wzbogaca, jest dobrym pluralizmem, ale z drugiej strony to bogactwo poglądów, doświadczeń bywa czymś, co nazwałbym pluralizmem bolesnym. Oznacza to, że trzeba się odnajdywać w tej różnorodności i czasem samemu się naginać, pokornie przyjmować to, że inni mają w jakiejś kwestii zupełnie, albo prawie zupełnie, inne zdanie. Poprzez tę Kongregację Generalną, na której są jezuici z całego świata, doświadczam uniwersalności Towarzystwa, a przez to także uniwersalności Kościoła. Widać, że ani Kościół, ani Towarzystwo nie jest jakimś sztywnym, tchnącym martwotą monolitem, ale jest to żywa wspólnota ludzi prowadzona, jak wierzymy, przez Ducha Świętego, który nie niszczy tej różnorodności, lecz próbuje w niej, nie wyłączając ludzkiej słabości, prowadzić nas do całej prawdy i wskazywać to, co Kościół, co Towarzystwo w danym czasie, dzisiaj, powinno robić. RW: Ojciec Święty nawiązał też do pewnych istniejących konfliktów, nieporozumień, słabości ludzkich i instytucjonalnych Towarzystwa Jezusowego... D. Kowalczyk SJ: Do tego nawiązał najpierw w swoim krótkim przemówieniu na powitanie generał o. Adolfo Nicolàs. Stwierdził, że niektóre sytuacje wynikają nie ze złej woli, ale z ludzkich ograniczeń. To znaczy: jakiś jezuita chce dobrze i myśli, że właśnie będzie dobrze, jeśli tak zrobi i tak powie, a potem wynikają z tego różne nieporozumienia czy spory. Bywa tak, że media tego rodzaju sytuacje – w sposób nieodpowiedzialny lub, niekiedy, celowo złośliwy – podchwytują i czynią z tego symbol relacji między Towarzystwem Jezusowym a Stolicą Apostolską. Tworzy się fałszywy obraz jezuitów będących w opozycji wobec Papieża i Kościoła, obraz nieposłusznej i nielojalnej awangardy. Tak nie jest. My, jezuici, doskonale zdajemy sobie sprawę, że bez bycia w Kościele nas po prostu nie ma. Nasze istnienie i nasza misja nie mają sensu bez wiernego głoszenia nauki Kościoła, ale ponieważ nie boimy się – bo czujemy się do tego wezwani, co potwierdził Benedykt XVI – podejmować pewne tematy nie do końca przepracowane czy jasne, to niekiedy rodzą się pewne spory i nieporozumienia. Nie jest przecież tak, że w nauczaniu Kościoła, w byciu Kościołem wszystko już zostało określone, zdefiniowane i wystarczy powtarzać dogmaty. Potrzeba pewnej twórczości oraz odwagi, żeby starać się zgłębić czy sformułować nowe spojrzenie na różne tematy teologiczne i społeczne. Zatem czujemy się wezwani do tego, żeby pogłębiać naszą wierność Kościołowi hierarchicznemu, a z drugiej strony nie rezygnować z bycia odważnymi w podejmowaniu nowych wyzwań, nawet jeśli to się wiąże z brakiem poczucia bezpieczeństwa bądź też ryzykiem bycia niezrozumianym. RW: Nie da się zatem sprowadzić dzisiejszych wydarzeń: spotkania z Benedyktem XVI, a także całej Kongregacji Generalnej, do kwestii konfliktu, rzekomego czy prawdziwego, między jezuitami a Stolicą Apostolską? D. Kowalczyk SJ: Oczywiście, to jest zupełnie fałszywa perspektywa. Perspektywą właściwą jest bogactwo Kościoła, patrząc od strony geograficznej, ale też od strony mentalności ludzi tworzących go. Jezuici są częścią tego bogactwa Kościoła. Mamy swoje zadania i swoją misję. Została ona podkreślona, powtórzona raz jeszcze zaaprobowana przez Ojca Świętego, który stwierdził: Kościół potrzebuje was, jezuitów. Rozm. ks. T. Cieślak SJ.