Grekokatolicy przygotowują się do Wielkiego Postu

W Kościołach Wschodnich Wielki Post rozpocznie się w tym roku 10 marca. 5 niedziel poprzedzających ten moment wyznacza okres tzw. Przedpościa. 2 ostatnie są już bezpośrednio związane z czterdziestodniowym czasem pokuty. Jak podkreśla bp Juszczak, Wielki Post służyć ma przede wszystkim głębokiej, wewnętrznej przemianie człowieka. Nie chodzi o to, żeby odbyć pewne praktyki – nie jeść mięsa, nie tańczyć, pójść na rekolekcje. „Przez te praktyki tez może dokonać się zmiana życia, ale są one bardziej owocem i świadectwem przemiany duchowej” – mówi biskup. „Na taką przemianę trudno się zdobyć z dnia na dzień, dlatego Kościół nie narzuca jej gwałtownie i automatycznie. Przygotowuje wiernych, uświadamia im pewne potrzeby duchowe, a przede wszystkim miłość Chrystusa, która jest punktem wyjścia do wszelkich zmian” – dodaje. Temu właśnie przygotowaniu służyć ma Przedpoście. Wierni wprowadzani są w zbliżający się czas pokuty poprzez specjalne czytania liturgiczne i towarzyszące im homilie. Czas Przedpościa rozpoczyna 32 niedziela zwykła, tzw. Niedziela o Zacheuszu. „Przypomina ona, że trzeba szukać Chrystusa, trzeba być otwartym, czasem zaryzykować nawet ośmieszenie, jak Zacheusz, który wszedł na drzewo, chociaż był poważnym człowiekiem. I Chrystus go zauważył” - zaznacza bp Juszczak. Kolejna niedziela, gdy czytana jest ewangelia o faryzeuszu i celniku, przypomina, że każdy z nas potrzebuje poprawy, a tym, którzy uważają, że nie muszą się zmieniać, tym bardziej jest to niezbędne. Trzecia niedziela Przedpościa to niedziela o Synu Marnotrawnym, gdy wspominana jest przypowieść Jezusa o powrocie syna do kochającego Ojca. „To jest duchowe zobowiązanie i podkreślenie, że każdy kto wraca, zawsze zostanie przez Ojca przyjęty z otwartymi ramionami” – wyjaśnia biskup. Bezpośrednie przygotowanie do czasu Wielkiego Postu wyznaczają dwie ostatnie poprzedzające go niedziele. W tym roku Niedziela o Sądzie Ostatecznym, zwana też mięsopustną, przypadała 2 marca. „Niedziela ta ma przypominać, że ci, którzy nie zwrócą się do Boga powinni się lękać, gdyż czeka ich sąd” – podkreśla bp Juszczak „W ostatnią niedzielę przed Wielkim Postem, która w tym roku przypadnie 9 marca, praktykujemy obrzęd wzajemnego przebaczenia. Jest to specjalna modlitwa oraz rytualny gest pojednania między wiernymi. Chodzi o to, by w Post wejść bez gniewu, bez złości, bez nienawiści w sercu do drugiego człowieka” – dodaje. Niedziela ta zwana jest Niedzielą Pojednania lub też seropustną. Według dawnej tradycji od niedzieli miesopustnej aż do końca Wielkiego Postu wierni nie spożywali już mięsa. Od niedzieli seropustnej natomiast – nie jedli też nabiału. „Po soborze Watykańskim II nastąpiły pewne złagodzenia jeśli chodzi o post, ale są jeszcze wierni, którzy trzymają się dawnej tradycji. Zwykle natomiast praktykuje się nie spożywanie mięsa przez cały Wielki Post, natomiast powstrzymywanie się od nabiału w poniedziałki, środy i piątki” – mówi KAI bp Juszczak. Od Niedzieli o Sądzie rozpoczyna się tez czas bezpośrednich przygotowań do postu w sensie liturgicznym. Środy i niedziele są już np. dniami postnymi. Oznacza to, że podobnie jak wszystkie dni w czasie Wielkiego Postu – są to dni aliturgiczne. Nie odprawia się wówczas Mszy św. Są tylko liturgie uprzednio poświęconych darów – specjalne nieszpory z komunią św. Warto podkreślić, że w czasie Wielkiego Postu soboty i niedziele są niejako wyłączone z tego czasu, gdyż w tych dniach sprawowana jest Eucharystia. W Post i przeżywanie Wielkanocy włączone są również specjalne modlitwy za zmarłych. Bp Juszczak przypomina, że szczególnym dniem modlitw za nich jest sobota przed niedzielą mięsopustną. „Pamiętamy o nich przed wejściem w czas pokuty, a potem w pierwszym tygodniu Wielkanocny, zwykle w drugi lub trzeci dzień, idziemy na cmentarze, żeby tam się modlić i śpiewać ‘Chrystus Zmartwychwstał’ zanosząc im dobrą nowinę o Zmartwychwstaniu” – opowiada. Wielki Post, który w Kościele greckokatoolickim rozpocznie się 10 marca wypełniony jest różnymi specjalnymi modlitwami i formami pobożności. Przez pierwsze cztery dni na przykład odprawia się podczas nieszporów specjalny kanon Andrzeja z Krety z pokłonami. Modlitwa ta służyć ma uświadomieniu sobie grzeszności i konieczności powrotu do Boga. W Polsce w niektórych parafiach greckokatolickich, z inspiracji rzymskokatolickiej, praktykowane są też nabożeństwa drogi krzyżowej. Wierni Kościoła greckokatolickiego w Polsce skupieni są w metropolii przemysko-warszawskiej, w skład której wchodzą archidiecezja przemysko-warszawska oraz diecezja wrocławsko-gdańska. Liczbę grekokatolików w Polsce szacuje się na ok. 100 tys.