Czy liberalizm istnieje?

W praktyce tak zwani liberałowie miewają rozmaite poglądy i interesują się różnymi sferami wolności. Trudno by znaleźć kogoś, kto by był jednocześnie zwolennikiem np. szerokiej wolności gospodarczej, wolności programów szkolnych oraz aborcji. Na poziomie haseł można by ewentualnie łączyć te bardzo różne poglądy. Istnieje jednak między nimi niespójność, a nawet sprzeczność. Otóż wolność gospodarcza, wolność polityczna i wolność sumienia są możliwe pod warunkiem, że ludzie zachowują się zasadniczo moralnie, czy to z przekonania, czy z obawy przed prawem karnym. Natomiast inwazja zła moralnego nadużywającego wolności musi prowadzić do jej podważenia. Jeśli słabnie potępienie takich występków, jak kradzież, przemoc czy bluźniercze wybryki, należy się spodziewać upadku wolności w sferze gospodarki, polityki i religii.

Pogoń za cieniem

Miraż "liberalizmu w ogóle" zwodzi także jego krytyków. W publicystyce katolickiej każdy liberalizm bywa kojarzony z podważaniem zasad wiary i moralności. Brakuje tam rozróżnienia różnych sfer wolności i ich właściwej oceny. A przecież św. Paweł napisał: "ku wolności wyzwolił nas Chrystus". Tacy krytycy liberalizmu dostarczają lewicowej propagandzie upragnionego dowodu, że katolicyzm to wróg wolności. Liberalizm gospodarczy oznacza dla wielu w dzisiejszej Polsce prawo do nieograniczonego bogacenia się drogą kradzieży i wyzysku. Tak chyba widzą liberalizm jego krytycy z PiS czy Radia Maryja. "Liberał" to wtedy epitet, którym obrzuca się m.in. konserwatystów broniących własności prywatnej i wolności gospodarczej! Ustrój dobry tylko dla bogatych lepiej by jednak nazwać kapitalizmem oligarchicznym bądź latynoamerykańskim; ustrój dobry dla samych rządzących to system biurokratyczny. Liberalizm gospodarczy oznacza natomiast, że łatwiej założyć i prowadzić każdą firmę, także małą, że mniej się płaci podatku od każdego zarobku, że przepisy co do pracy są mniej sztywne, że budujący domek nie jest na łasce urzędników gminnych itd. Owe polemiki z liberałami byłyby celniejsze, gdyby zauważyć, że chodzi raczej o pseudoliberalizm, dla którego wolność jest zasłoną dymną.

Liberalizm pozorny

Ludzie pragną wolności, więc często stawała się ona hasłem politycznym, i jak wiele takich haseł - fałszywym. Jaskrawym przykładem była rewolucja francuska, która głosząc wolność, równość i braterstwo, sprawowała rządy w sposób bardziej tyrański, niż jakikolwiek król w długiej historii Francji. Marksistowski komunizm też obiecywał wyzwolenie, a przyniósł największe chyba zbrodnie w dziejach świata. Laicyzm zwący się liberalnym z założenia kwestionuje wolność religii, eliminując ją z życia publicznego i w ten sposób pozbawiając wierzących znacznej części wolności.