Odnaleziony na egipskiej pustyni pod koniec XX wieku zbiór antycznych tekstów,
napisany w języku koptyjskim i zawierający m.in. jedyną dotychczas znaną kopię
Ewangelii według Judasza, jest autentyczny - potwierdzają badania
przeprowadzone przez Towarzystwo National Geographic we współpracy z Fundacją
Sztuki Antycznej Maecenas oraz Instytutem Badań Historycznych Waitta.
Współczesne dzieje manuskryptu
Oprawiony w skórę antyczny papirus napisany w języku koptyjskim, którym mówiono u zarania chrześcijaństwa, odnaleziono na pustyni w pobliżu egipskiej miejscowości El Minya pod koniec lat 70. XX w. W 1978 roku został sprzedany egipskiemu handlarzowi antyków z Kairu. Od tego czasu krążył wśród handlarzy antyków, wędrując z Egiptu do Europy i do Stanów Zjednoczonych. W 1984 roku po nieudanych próbach sprzedaży kodeksu w Nowym Jorku, handlarz antyków zdeponował go na 16 lat w bankowym sejfie na Long Island. Wreszcie w 2000 roku zbiór manuskryptów kupiła Frieda Nussberger-Tchacos, antykwariusz z Zurychu. Kiedy próby odsprzedania kodeksu nie powiodły się, Tchacos, przerażona jego gwałtownie pogarszającym się stanem, przekazała go w lutym 2001 roku Fundacji Maecenas ze szwajcarskiej Bazylei w celu przeprowadzenia konserwacji i tłumaczenia. Kierowanie pracami nad transkrypcją i tłumaczeniem powierzono Rodolphe’owi Kasserowi, znawcy koptyjskiego, zaś do renowacji papirusowych kart zaangażowano konserwatorkę Florence Darbre. 6 kwietnia 2006 roku strony manuskryptu po raz pierwszy pokazano publicznie w siedzibie National Geographic w Waszyngtonie, ostatecznie jednak dokument zostanie przekazany władzom egipskim i umieszczony w Muzeum Koptyjskim w Kairze.
Badanie autentyczności kodeksu
– Kodeks zweryfikowano jako autentyczne dzieło starożytnej chrześcijańskiej literatury apokryficznej przy pomocy datowania metodą węglową, analizy atramentu, obrazowania multispektralnego, analizy kontekstu i pisma – mówi Terry Garcia z Towarzystwa National Geographic.
Maleńkie próbki papirusu i skóry zostały datowane metodą węglową w cenionym na całym świecie laboratorium Uniwersytetu Arizońskiego w styczniu 2005 roku. Rezultaty wykazały, że kodeks mógł powstać pomiędzy 220 a 340 rokiem naszej ery. Analiza atramentu przeprowadzona przez firmę McCrone Associates Inc. z Westmont w stanie Illinois potwierdziła obecność składników typowych dla atramentów z III i IV wieku. Ponadto ustalono, że atrament zawierał związek żelaza odpowiadający pod wieloma względami innym tuszom na bazie metali sporządzanym w Egipcie w III wieku. Wybrane strony manuskryptu poddano obrazowaniu multispektralnemu (multispectral imaging – MSI) w celu oceny charakteru antycznego tekstu i wszelkich poczynionych w nim modyfikacji. Badanie wykonane w laboratorium szwajcarskiego Uniwersytetu Brighama Younga, wykazało, że papirus, na którym zapisano kodeks, jest autentycznym egipskim dokumentem z czasów starożytnych. W tekście nie znaleziono śladów wielokrotnego przepisywania czy nadpisywania.