Polska i USA podpisały umowę ws. paliwa jądrowego

"Umowę o współpracy w zakresie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu materiałów i technologii nuklearnych" podpisali pełnomocnik rządu ds. energetyki jądrowej, wiceminister gospodarki Hanna Trojanowska oraz ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce Victor Ashe.

Resort podał, że podpisanie umowy to ostatni etap procesu prawno-traktatowego związanego ze stworzeniem warunków wywozu wypalonego paliwa jądrowego z Polski. Amerykanie sfinansują działania związane z planowaniem, przygotowaniem, załadunkiem, transportem i wywozem paliwa z naszego kraju.

Ramowe zasady współpracy Polski i Stanów Zjednoczonych w tej sprawie określa zawarta 8 września umowa między rządami obu państw dotycząca świadczenia pomocy technicznej.

Amerykanie sfinansują transport paliwa do Rosji w ramach programu Global Threat Reduction Initiative, który działa od 2004 r. Ma on na celu ograniczanie i ochronę materiałów nuklearnych i radiologicznych w obiektach cywilnych na świecie. Dotychczas na warunkach określonych w tych przepisach przetransportowano ponad 900 kilogramów wysokowzbogaconego uranu rosyjskiego pochodzenia z Serbii, Rumunii, Bułgarii, Libii, Uzbekistanu, Łotwy, Czech, Polski, Wietnamu, Kazachstanu i z terenów dawnego NRD.

Instytut Energii Atomowej POLATOM prowadzi w Świerku (około 30 km od Warszawy) badania naukowe. Pierwszy doświadczalny reaktor jądrowy Ewa (od słów eksperymentalny, wodny, atomowy) został uruchomiony w 1958 r., a wyłączony w 1995 r. Przez ponad 30 lat wiązki neutronów z tego reaktora wykorzystywano do badania struktury materiałów. Eksploatację drugiego, nazwanego Maria, rozpoczęto w 1975 r. Dziś to jedyny w Polsce jądrowy reaktor badawczy, uchodzący za jeden z najlepszych reaktorów badawczych w Europie. Służy do wytwarzania izotopów promieniotwórczych, radiacyjnej modyfikacji materiałów oraz badań na wiązkach neutronów. Szacuje się, że może działać do 2020 r., a po dokonaniu modernizacji do 2050-2060 r.

Reaktor w Świerku działa na paliwie dostarczanym przez Rosję, a wcześniej przez ZSRR. 1 września zawarto ze stroną rosyjską umowę o zwrocie do kraju producenta wypalonego paliwa jądrowego. Zakłada ona, że zwrot wypalonego paliwa ma nastąpić do końca 2010 r., a wysokowzbogacone paliwo, używane obecnie w reaktorze Maria w Świerku, zostanie przekazane Rosji do 2016 r. Wypalone paliwo ma być przechowywane i przetwarzane na terytorium Rosji. Tam mają też być na stałe składowane odpady promieniotwórcze.