Projekt nowej ustawy o ochronie tajemnic

Uzasadnienie projektu, przedłożonego przez sekretarza Kolegium ds. Służb Specjalnych Jacka Cichockiego, podkreśla, że ochronę tajemnic normuje dziś ustawa z 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, która była już 23 razy nowelizowana. Stosowanie obecnej ustawy rodzi wątpliwości interpretacyjne, bo wiele jej przepisów jest już przestarzałych i niefunkcjonalnych, gdyż w ciągu 10 lat dokonał się ogromny postęp technologiczny, zwłaszcza w środkach łączności i systemach teleinformatycznych - podkreślono.

Według CIR, projekt ogranicza zakres informacji objętych ochroną i powiększa zakres informacji publicznej. Może też wpłynąć na zwiększenie jawności życia publicznego i ułatwić dostęp do informacji publicznej. "Tym samym projektowane przepisy poszerzają sferę wolności i praw jednostek, zmniejszając ograniczenia prawa do informacji o działalności organów władzy" - napisano w komunikacie CIR.

Projekt dostosowuje też polskie prawo do zmieniających się standardów w NATO i Unii Europejskiej, określonych w przepisach regulujących postępowanie z informacjami niejawnymi wymienianymi w ramach współpracy z NATO i UE.

Zapis o tym, że tylko szef ABW odpowiadałby za ochronę i cywilnych, i wojskowych tajemnic, krytykowała już latem 2009 r. Kancelaria Prezydenta RP. Szef MON Bogdan Klich zapewniał wtedy, że nie zwiększy to nadmiernie uprawnień ABW. Chcemy bardziej jasnych kompetencji służb cywilnych i wojskowych, by nie wchodziły sobie w drogę - mówił zaś Cichocki, który przygotował zmiany.

Według projektu, zmiana ta doprowadzi do "ustanowienia jednej polskiej reprezentacji w kontaktach z partnerami zagranicznymi oraz do wdrożenia ujednoliconych standardów w zakresie ochrony informacji niejawnych wymienianych ze strukturami organizacji międzynarodowych oraz w ramach współpracy bilateralnej". Funkcję krajowej władzy bezpieczeństwa będzie pełnił szef ABW, natomiast jej zadania wobec podmiotów sfery wojskowej będą nadal wykonywane za pośrednictwem szefa SKW. W kompetencjach szefa SKW pozostanie prowadzenie postępowań sprawdzających oraz wydawanie poświadczeń, świadectw i certyfikatów w sferze wojskowej - napisano w uzasadnieniu.

Wśród innych rozwiązań projektu jest m.in.:

- wprowadzenie okresowego przeglądu dokumentów niejawnych w celu określenia, czy nadal spełniają one przesłanki, które były podstawą nadania im klauzuli tajności;

- rezygnacja z podziału informacji niejawnych na tajemnicę państwową i służbową;

- odejście od rozbudowanych wykazów informacji niejawnych na rzecz jednoznacznego zobowiązania wytwórców informacji do kierowania się nowymi definicjami poszczególnych klauzul;

- zmiany w zasadach prowadzenia postępowań sprawdzających, obejmujące m. in. rozszerzenie zakresu stosowania w nich kodeksu postępowania administracyjnego, rezygnację z prowadzenia postępowań w stosunku do osób ubiegających się o dostęp do informacji niejawnych o klauzuli "zastrzeżone";

- rezygnacja ze ścisłej kontroli obiegu dokumentów o niższych klauzulach, a zwłaszcza o klauzuli "zastrzeżone", co pozwoli wprowadzić system bardziej elastyczny, analogiczny do obowiązującego w strukturach UE i w większości krajów członkowskich.