Wokół Europy ducha

Konferencja, która odbyła się w Oratorium Marianum Uniwersytetu Wrocławskiego, zorganizowana została w ramach projektu "Polonia Restituta. Dekalog dla Polski w 100-lecie odzyskania niepodległości" - projektu, którego pomysłodawcą jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a współorganizatorem - Rada ds. Społecznych Konferencji Episkopatu Polski.

- Kierunek dyskusji, zgodnie z zamysłem organizatorów konferencji, wyznacza projekt Europy zarysowany przez Ojca Świętego Jana Pawła II w przemówieniu wygłoszonym 8 czerwca 1991 r. w Warszawie - wyjaśniał abp Kupny, przewodniczący Rady ds. Społecznych KEP. - Istotę tego projektu stanowi budowanie Europy ducha, to znaczy stanowiącej duchowo-materialną całość, bez podziału na Wschód i Zachód, Europy budowanej w porozumieniu, w przełamywaniu historycznych uprzedzeń, lęków i likwidowaniu wybujałego nacjonalizmu i nietolerancji.

Fundamentem i mocnym spoiwem tak rozumianej przyszłej Europy ducha, zdaniem Jana Pawła II, mogą i powinny być wartości, które ukształtowały Europę, i które zdolne są także dziś ją jednoczyć. Współczesna bowiem Europa ciągle pozostaje podzielona murem zbudowanym z lęku, egoizmu politycznego, gospodarczego oraz z osłabienia wrażliwości na wartość życia ludzkiego i godność każdego człowieka. Jan Paweł II wyraźnie powiedział: "Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona jednością ducha".

Co z tego projektu Europy ducha udało się zrealizować? Czy projekt ten jest wciąż aktualny? Metropolita przypomniał o doświadczenie mocy pojednania w stosunkach z naszym zachodnim sąsiadem. - Wczoraj minęła 53. rocznica od dnia, kiedy polscy i niemieccy biskupi dokonali wymiany listów w ostatnich dniach Soboru Watykańskiego II - mówił. Przypomniał, że inicjatywa wyszła od biskupów polskich, którzy napisali: "Wyciągamy do was (...) ręce oraz udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie". "Z braterskim szacunkiem przyjmujemy podane nam ręce" - odpisali adresaci. Jednym z inicjatorów i głównym autorem listu był metropolita wrocławski kard. Bolesław Kominek. - Wielu uważa kard. Kominka za ojca nowoczesnego myślenia europejskiego. Dokument, którego był inicjatorem, historycy zaliczają do kanonu tekstów ważnych dla zjednoczonej Europy - podkreślił abp Kupny.

- Czy mamy jeszcze świadomość wielkości tamtego wydarzenia i czy potrafimy zdobyć się na wysiłek pokonywania barier i trudności, jakie piętrzą się w relacjach między europejskimi państwami? Czy potrafimy zdobyć się na ten sam wysiłek, na jaki zdobyli się wówczas biskupi? - pytał. - Jan Paweł II zachęca, by w procesie budowania Europy ducha powrócić do wartości, które ukształtowały Europę, i które zdolne są także dziś ją jednoczyć.

Zauważył, że problemem jest niestety fakt, że mówiąc o tych samych wartościach, używając tych samych słów, inaczej je rozumiemy, odmiennie interpretujemy. - Ufam, że konferencja będzie okazją do zaprezentowania katolickiej, chrześcijańskiej myśli społecznej, która inspirowała współczesnych ojców zjednoczonej Europy, i która nadal może twórczo oddziaływać na procesy państwowe i społeczne nie tylko w naszym kraju, ale - ze względu na jej uniwersalny charakter - także w całej Europie - mówił metropolita wrocławski.