Stulecie Papieskiego Instytutu

W Papieskim Kościelnym Instytucie Polskim mieszkają księża skierowani przez biskupów na studia kościelne do Rzymu. Dom ten powstał z inicjatywy św. bp. Józefa Sebastiana Pelczara. Biskup przemyski poświęcił go osobiście 13 listopada 1910 r. Pierwszych 7 księży studentów zamieszkało w domu przy via Pietro Cavallini 38 w styczniu 1911 r. Od tego czasu podczas studiów w Rzymie w Instytucie przebywało ok. 700 księży z Polski, m.in. ks. prof. Ryszard Rumianek i ks. prof. Waldemar Chrostowski. Spośród mieszkańców Instytutu Polskiego w Rzymie 46 księży zostało mianowanych biskupami, m.in. kard. Andrzej Deskur, kard. Józef Glemp, abp Stanisław Gądecki, abp Marian Gołębiewski, bp Jacek Jezierski. Biskupami zostali także ostatni rektorzy: ks. dr hab. Zbigniew Kiernikowski (1987-2002) i ks. dr Grzegorz Kaszak (2002-2008).

Przewodniczący Episkopatu Polski abp Józef Michalik zwraca uwagę, że Papieski Kościelny Instytut Polski w Rzymie ma szerokie znaczenie dla Kościoła w Polsce. – Kontakt z aktualnymi nurtami w teologii, studia na najznakomitszych uczelniach papieskich, bezpośredni oddech powszechnością Kościoła, znajomości i przyjaźnie kapłańskie przenoszą się i owocują w lokalnych społecznościach kościelnych i naukowych w Polsce – podkreśla abp Michalik, który przez szereg lat był rektorem podobnej placówki – Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie.

Uroczyste obchody 100-lecia istnienia Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego w Rzymie odbędą się w dniach 18-19 stycznia 2011 roku pod patronatem abp. Józefa Michalika. Zostali na nie zaproszeni członkowie Konferencji Episkopatu Polski, wychowankowie, pracujące w Instytucie zgromadzenia zakonne i dobroczyńcy. Obchody rozpoczną się we wtorek, 18 stycznia, uroczystą Mszą św. przy grobie Jana Pawła II w Grotach Watykańskich. Eucharystii tej będzie przewodniczył kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski, a homilię wygłosi prymas Polski abp Józef Kowalczyk. Po południu rozpocznie się dwudniowe sympozjum poświęcone historii Instytutu, jego założycielowi - św. biskupowi Pelczarowi, a także postaciom prymasów Polski i formacji księży studentów. W środę, 19 stycznia, w liturgiczne wspomnienie św. Józefa Sebastiana Pelczara, w kaplicy Instytutu o godz. 18.00będzie sprawowana, uroczysta Eucharystia pod przewodnictwem kard. Zenona Grocholewskiego, prefekta Kongregacji Wychowania Katolickiego. Po Mszy św. zostanie poświęcona pamiątkowa tablica-wotum.

Obchodom roku jubileuszowego w Instytucie Polskim towarzyszyć będzie szereg inicjatyw. Zaplanowano pielgrzymki, spotkania i koncerty. Pierwsze to spotkanie z autorem mozaiki w kaplicy Instytutu - o. Marco Rupnikiem. (W 1973 r. wstąpił do zakonu jezuitów, a po studiach filozoficznych rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie). Odbyło się ono 2 grudnia. Z okazji jubileuszu przygotowywana jest księga pamiątkowa, której prezentacja odbędzie się podczas styczniowego sympozjum.

Papieski Kościelny Instytut Polski jest instytucją kościelną pozostającą w szczególnej zależności od Stolicy Apostolskiej i poddany władzy oraz nadzorowi Konferencji Episkopatu Polski. Powstał dzięki wizji i staraniom świętego biskupa Józefa Sebastiana Pelczara, który 13 maja 1909 roku uzyskał od Papieża Piusa X pisemną aprobatę i błogosławieństwo. Dom został erygowany 19 marca 1910 r. dekretem św. Kongregacji Konsystorialnej „Religioso Polonae gentis”, pod nazwą Ospizio Polacco. Na siedzibę obrano dom przy via Pietro Cavallini 38. Powstanie polskiej placówki dla duchowieństwa w Rzymie było niezmiernie ważne w ówczesnej sytuacji rozbiorów. Od samego początku jednym z głównych celów powołania Instytutu do istnienia było - jak to jest wyrażone w „Poufnym memoriale” - umożliwienie kontaktu polskiej hierarchii kościelnej ze Stolicą Świętą. Instytut miał także integrować księży z różnych zaborów i przygotować fundament nowej rzeczywistości Kościoła w Polsce po odzyskaniu niepodległości. Ponadto, miał być oparciem dla polskich biskupów, przybywających do Wiecznego Miasta. W Instytucie zatrzymywał się kard. Stefan Wyszyński Prymas Polski. Właśnie tam powstawał projekt milenijnego listu do biskupów niemieckich z 1965 r. Tutaj odbywały się niektóre posiedzenia komisji wspólnej przedstawicieli Watykańskiego Sekretariatu Stanu i przedstawicieli Episkopatu Polski, podczas których w drugiej połowie lat osiemdziesiątych omawiano sprawy relacji Kościoła i państwa. Ojciec Święty Jan Paweł II odwiedził Papieski Kościelny Instytut Polski 5 XI 1980 r. Obowiązki rektorskie od czerwca 2008 r. pełni ks. prał. dr Bogusław Kośmider.