Polska-Litwa: ustawa oświatowa do konsultacji?

Litewski parlament planował głosowanie nad projektem na czwartek.

W sobotę szef MSZ Radosław Sikorski rozmawiał na ten temat ze swoim litewskim odpowiednikiem. Dyplomaci mieli okazję do poruszenia tego tematu przy okazji nieformalnego spotkania ministrów spraw zagranicznych UE z wysoką przedstawiciel Catherine Ashton na Węgrzech.

"Minister Azubalis przedstawił panu ministrowi Radosławowi Sikorskiemu propozycję przekazania stronie polskiej do konsultacji ustawy o oświacie, kontrowersyjnego projektu, który dotyczy również mniejszości narodowych" - powiedział w poniedziałek PAP rzecznik MSZ Marcin Bosacki.

Zaznaczył, że resort wita z zadowoleniem deklarację szefa litewskiego MSZ. "Propozycję przekazania projektu stronie polskiej uważamy za bardzo pozytywny zwrot wydarzeń i krok do budowy zaufania w relacjach polsko-litewskich" - powiedział Bosacki.

"Rozumiemy, że skoro strona litewska przekazuje nam go do konsultacji, to nie będzie go głosowała już teraz, tylko po zakończeniu tych konsultacji. Na zapoznanie się z tym projektem potrzebujemy zapewne minimum kilka tygodni" - oświadczył rzecznik.

Zapewnił, że Polska nie chce wpływać na niezależne ustawodawstwo litewskie pod warunkiem, że spełnia ono normy europejskie. Według niego projekt, którego głosowanie zostało w grudniu przesunięte na wiosnę budził uzasadnione obawy, jeśli chodzi o traktowanie mniejszości.

Litewscy Polacy podkreślają, że projekt zawiera dyskryminujące założenia. Chodzi m.in. o stopniowe zwiększanie, w szkołach mniejszości narodowych, liczby przedmiotów wykładanych w języku litewskim i ujednolicenie we wszystkich szkołach egzaminu maturalnego z języka litewskiego.

Nowela zakłada też tzw. optymalizację sieci szkół, co w praktyce oznacza zamykanie w małych miejscowościach szkół mniejszości narodowych i pozostawienie tam jedynie szkół litewskich.

MSZ protestowało przeciwko przyjęciu tych przepisów, uznając je za działania wymierzone w polską mniejszość na Litwie. Nasi dyplomaci kilkakrotnie poruszali tę kwestię z tamtejszymi władzami.

Sikorski rozmawiał o zmianach w ustawie o oświacie z Azubalisem w połowie czerwca ubiegłego roku; dwa tygodnie później do MSZ wezwany został ambasador Egidijus Meilunas. Dostał krytyczną notę z oceną działań litewskich w tej sprawie.

"Jak wiadomo projekt, który jest w parlamencie, wzbudzał wiele sprzeciwów mniejszości na Litwie, zwłaszcza mniejszości polskiej" - podkreślił Bosacki.

Propozycja przekazania do konsultacji projektu ustawy o oświacie, złożona przez szefa litewskiego MSZ, może być oznaką zmiany polityki tamtejszych władz. Dotychczas przez kilka miesięcy nie było odpowiedzi litewskiego ministerstwa oświaty i nauki na zaproszenie skierowane ze strony szefowej naszego resortu edukacji Katarzyny Hall. Do skutku nie doszła też wizyta komitetu oświaty litewskiego Sejmu w Polsce.

Na wniosek 50 posłów, głównie ze współrządzącej partii konserwatywnej, 16 grudnia ub.r. w litewskim Sejmie miało się już odbyć przyspieszone głosowanie w sprawie nowelizacji ustawy o oświacie. Jednak dzięki staraniom posłów Akcji Wyborczej Polaków na Litwie głosowanie usunięto z porządku obrad parlamentu. Przeniesiono je na wiosenną sesję, która już się rozpoczęła.

Bosacki zwrócił uwagę, że pierwotna propozycja zmiany ustawy oświatowej, przygotowana przez litewski rząd, nie budziła kontrowersji; została jednak zmieniona, na niekorzyść mniejszości, w Sejmasie.

W obronie oświaty polskiej na Litwie zebrano blisko 60 tys. podpisów, które zostaną wręczone w przyszłym tygodniu pani prezydent, premierowi i szefowej parlamentu.

W połowie lutego prezydent Bronisław Komorowski w polskiej szkole w podwileńskiej miejscowości Mejszagoła rozmawiał m.in. o tej sprawie z Polakami mieszkającymi na Litwie. Kwestię noweli ustawy oświatowej poruszył też z prezydent Dalią Grybauskaite.