83 lata temu podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow

23 sierpnia, w rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow, obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. Właśnie tego dnia, w roku 1939, porozumienie między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim otworzyło bramę do II wojny światowej i wszelkiego rodzaju przemocy totalitarnej: od przymusowej migracji przez niewolniczą pracę i zbrodnie wojenne po ludobójstwo, w tym wydarzenie bezprecedensowe w historii świata - Holokaust.

Ten dzień przywołuje pamięć o milionach ofiar reżimów totalitarnych, w tym więźniach nazistowskich obozów koncentracyjnych, obozów zagłady, sowieckich gułagów i stalinowskich więzień. Europejska Sieć Pamięć i Solidarność od 2014 roku realizuje kampanię społeczno-edukacyjną pod hasłem: "Pamiętaj. 23 sierpnia". "Naszym celem jest przypomnienie indywidualnych historii ofiar" - mówią organizatorzy.

Przeczytaj też: Szefowa KE: Pakt Ribbentrop-Mołotow to nie tylko bolesna przeszłość

"Chcemy kultywować pamięć o ofiarach nazizmu, stalinizmu i wszelkich innych ideologii totalitarnych, które staramy się przedstawiać nie jako anonimowy kolektyw, ale konkretne osoby z własnymi, charakterystycznymi historiami i losami - czytamy na stronie enrs.eu/August23. - W ten sposób chcemy także zwiększyć społeczną świadomość zagrożeń, jakie niosą ze sobą ekstremistyczne ideologie".

Jak zaznaczają organizatorzy, w tym roku pamięć o ofiarach reżimów totalitarnych nabrała niezwykle aktualnego wymiaru. "W wyniku nieuzasadnionej agresji Rosji na Ukrainę, brutalny dramat wojny rozgrywa się ponownie, przynosząc nowe ofiary totalitaryzmu współczesnej Rosji".

Przeczytaj komentarz "Gościa": Dzień żałoby i solidarności

Na stronie enrs.eu/August23 znajdują się spoty i krótkie filmy poświęcone konkretnym ofiarom systemów totalitarnych - z Polski, Estonii, Czechosłowacji, Litwy, Łotwy, Węgier, Rumunii. Jedną z osób, której poświęcony jest spot, jest Władysław Bartoszewski (1922-2015), który przeżył terror dwóch totalitaryzmów, a jednocześnie był jedną z najbardziej znanych postaci współczesnej historii Polski. "Ocaliwszy życie, przez dziesiątki lat wspierał dialog i procesy pojednania między (...) Polakami a Niemcami".

23 sierpnia 1939 roku ministrowie spraw zagranicznych Niemiec Joachim von Ribbentrop i Związku Radzieckiego Wiaczesław Mołotow, podpisali w Moskwie układ o nieagresji zwany paktem Ribbentrop-Mołotow lub Hitler-Stalin. Najważniejszym jej elementem był dodatkowy tajny protokół zakładający podział Europy Środkowo-Wschodniej między oba państwa totalitarne. W rezultacie Niemcy i Związek Radziecki zaatakowały Polskę odpowiednio 1 i 17 września.

Przeczytaj też: "Cios w plecy, po którym nastąpił kolejny rozbiór Polski"

Oznaczało to początek II wojny światowej. W kolejnych miesiącach zaatakowane zostały Finlandia, Dania, Norwegia, Belgia i Francja. Bezprawnie zaanektowano Litwę, Łotwę i Estonię oraz część Rumunii.