Kongres Pamięci Narodowej początkiem dyskusji o tym, jak ma wyglądać narodowa pamięć

Podczas inauguracji Kongresu Pamięci Narodowej na PGE Narodowym w Warszawie Nawrocki przypomniał, że w ciągu ostatnich lat "edukacja historyczna i nauczanie historii - tej trudnej XX wieku - zmieniły się diametralnie". "Dla 86 proc. uczniów to internet i gry komputerowe są głównym źródłem poznawania historii. Do tego, że źródłem historii jest dla nich także internet i gry komputerowe, przyznaje się ok. 90 proc. nauczycieli. W ciągu siedmiu lat wyrosły w Polsce wspaniałe, piękne muzea. Inne zmieniły swoje ekspozycje, wystawy, dopasowały je do czasów współczesnych i to miejsca pamięci i muzea dzisiaj są tymi miejscami, w których Polacy chcą także poszukiwać rzetelnej, ale angażującej, intersującej wiedzy historycznej" - powiedział.

W liście do uczestników kongresu prezydent Andrzej Duda podziękował za ich wkład w wykorzystywanie pamięci historycznej w procesie budowania nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego. Podkreślił, że kongres organizowany przez IPN jest efektem społecznego zainteresowania historią. „Polacy są wciąż spragnieni wiedzy o swojej historii. Powojenna edukacja była instrumentalizowana do celów ideologicznych” – napisał prezydent. Wyraził nadzieję, że dyskusje podczas kongresu przyczynią się do usunięcia negatywnego oddziaływania propagandy historycznej czasów PRL z polskiej pamięci historycznej. Dodał, że jest to zadanie nie tylko historyków, ale również edukatorów i pasjonatów historii. „Usuwanie skumulowanych, negatywnych skutków tego stanu rzeczy musi być działaniem rozważnym i kompleksowym. W dziele przywracania naszej narodowej pamięci historycznej ważną rolę odgrywają bezkompromisowi badacze i autorytety naukowe, utalentowani publicyści i liderzy opinii, autorzy filmowych i literackich utworów oraz angażujący się w ochronę kultury materialnej i niematerialnej, niestrudzeni edukatorzy i darczyńcy” – napisał prezydent.

Otwierając obrady Kongresu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki wspominał podobną inicjatywę zorganizowaną w 2016 r. w Gdańsku przez tamtejszy oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Powiedział, że obradom przyświecały wówczas słowa Anny Walentynowicz, która powiedziała, że „musimy się na nowo policzyć”. Zwrócił uwagę, że od tego czasu w Polsce zwiększyła się liczba miejsc, w których budowana jest pamięć historyczna i prowadzona jest edukacja historyczna. Dodał, że od tego czasu zmieniły się również środki, którymi można opowiadać o historii nowym pokoleniom, które obecnie dorastają.

„Kongres Pamięci Historycznej jest nie tylko naszą odpowiedzią na naszą wewnętrzną intuicję o zmianach generacyjnych, ale także odpowiedzią na wyjątkowe w swojej skali badania opinii społecznej, przeprowadzone przez zespół prof. Krzysztofa Malickiego i specjalistów z Uniwersytetu Rzeszowskiego, socjologów, którym serdecznie dziękuję. Kongres Pamięci Narodowej jest więc nie końcem, ale początkiem dyskusji o tym, jak ma wyglądać narodowa pamięć, jaka jest jej struktura, jaka jest diagnoza w 2023 roku” – stwierdził.

Prezes Nawrocki zauważył również, że historia ma także wpływ na teraźniejszość. „Wiedza historyczna wpływa na budowanie odpowiedzialności społecznej oraz postawy obywatelskie. Wiemy, że wśród naszej młodzieży ponad 30 procent osób widzi w historii nie tylko przedmiot poznania, ale również refleksji nad przeszłością. 50 procent ma ambiwalentny stosunek do historii. Oni wszyscy do nas krzyczą, że wiedzą, iż historia jest ważna, ale chcą abyśmy znaleźli taki sposób przekazu, abyśmy mogli się nią zainspirować. Wierzę, że Kongres Pamięci Narodowej sprawi, że dostarczymy argumenty do dyskusji tym, którzy chcą patrzeć na historię w sposób refleksyjny, a wspomniane 50 procent przekonają, że warto poświęcać swój czas i swoje emocje historii i swoje emocje. Instytut Pamięci Narodowej to także instytut przyszłości” – powiedział.

Podczas inauguracji kongresu zaprezentowano także film podsumowujący wspomniane przez prezesa Nawrockiego badania społeczne poświęcone pamięci historycznej przygotowane pod kierunkiem prof. Krzysztofa Malickiego z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Badano w nich nie tylko wiedzę historyczną najmłodszych pokoleń Polaków i nauczycieli historii, ale także wpływ ich stosunku do historii na ich postawy wobec takich wartości jak patriotyzm, sprawy międzynarodowe (m.in. sprawę reparacji) oraz zaangażowanie społeczne.

W trakcie trzydniowego Kongresu Pamięcin Narodowej odbędzie się 26 paneli dyskusyjnych, w biorą udział historycy z Polski i zza granicy, m.in. prof. Andrzej Nowak, prof. Stéphane Courtois, prof. Stephen Hicks, prof. Hans-Jürgen Bömelburg, prof. Grzegorz Kucharczyk, dr Ladislav Kudrna, publicyści, dziennikarze, społecznicy, blogerzy oraz osoby związane bezpośrednio związane z historią naszego kraju, m.in. córka gen. Andersa – Anna Maria Anders.

Na Stadionie Narodowym IPN przygotował także wiele atrakcji dla dzieci i młodzieży, m.in. strefę nowych technologii. Dla najmłodszych uczestników kongresu IPN zaprezentowany zostanie spektakl „Historia Misia Wojtka”, który towarzyszył żołnierzom II Korpusu. W czasie wydarzenia i odbędą się także spotkania z grupami rekonstrukcji historycznej.

W trakcie Kongresu Pamięci Narodowej będzie można również zwiedzać kilka wystaw. Jedną z nich będą „Szlaki nadziei. Odyseja Wolności” o losach żołnierzy generała Władysława Andersa. W czasie kongresu będzie można zobaczyć również wystawę „Archiwum Pełne Pamięci, składającą się z eksponatów przekazanych IPN przez osoby prywatne.

Podczas Kongresu IPN organizuje także 4. Międzynarodowy Festiwal Filmowy o Totalitaryzmach „Echa Katynia”. Każdy dzień kongresu zostanie zwieńczony galą rozdania nagród przyznawanych przez Instytut Pamięci Narodowej.