Prezydent o Trybunale

Prezydent wspomniał m.in. nowe wyzwania stojące przed Trybunałem. Jak powiedział, TK stoi na straży rzeczywistej nadrzędności konstytucji także w zakresie zgodności traktatów unijnych z ustawą zasadniczą. "Dostrzegam potrzebę doprecyzowania roli Trybunału w sprawach związanych z traktatami europejskimi. Ta dyskusja toczy się w wielu krajach. W moim przekonaniu to także jest odpowiedni moment, powiem więcej - jest konieczność doprecyzowania tych kwestii i wdrożenia odpowiedniej praktyki" - powiedział prezydent.

Komorowski powiedział też, że wnioskowanie do TK o sprawdzanie zgodności uchwalonych ustaw z konstytucją "powinno być absolutnym wyjątkiem". Podkreślił, że zamierza trzymać się tego jako zasady.

Zachęcał jednocześnie do sprawdzania konstytucyjności proponowanych rozwiązań prawnych jeszcze w trakcie prac legislacyjnych, przed uchwaleniem ustaw. Mówił też, że decyzje Trybunału Konstytucyjnego dotyczą spraw niesłychanie ważnych dla milionów polskich obywateli, "dlatego wielokrotnie skupiały i będą skupiały w przyszłości również na sobie najwyższą uwagę i żywe emocje opinii publicznej".

"TK jest i będzie w centrum polskich emocji, nie tylko polskich nadziei (...). Trybunał nie musi być poza obszarem prawa do krytyki, prawa do oceny, prawa do recenzji. Nie, ale oczywiście jeśli jest się w epicentrum emocji publicznych, społecznych, musimy razem zadbać o to, aby forma krytyki, forma recenzji, forma opinii wyrażanej o werdyktach TK nie naruszała autorytetu jednej z fundamentalnych instytucji, a więc jednego z ważnych fundamentów ustroju demokratycznego państwa polskiego" - podkreślił prezydent.

Prezes TK Andrzej Rzepliński poinformował, że w 2010 r. do Trybunału wpłynęło łącznie 455 wniosków, pytań prawnych oraz skarg konstytucyjnych; jest to wzrost o około 10 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem. Wpłynęło też 45 pytań prawnych od sądów; najwięcej z nich (13) zostało zainicjowanych przez sądy administracyjne. Wśród podmiotów uprawnionych do wszczęcia postępowania przed Trybunałem, najwięcej wniosków (10) zostało złożonych przez rzecznika praw obywatelskich, trzy wnioski złożyli posłowie, po jednym - prezydent, prokurator generalny, I prezes Sądu Najwyższego.

W 2010 r. Trybunał wydał 68 wyroków oraz 49 postanowień o umorzeniu postępowania. W większości wyroków (37) uznał niezgodność zakwestionowanego przepisu z konstytucją.

W trakcie konferencji prasowej, poprzedzającej Zgromadzenie Ogólne Sędziów, Rzepliński powiedział, iż ma nadzieję, że w przyszłym roku będzie obowiązywać nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, która przyspieszy tryb rozpatrywania spraw do 12-14 miesięcy.

Zgodnie z projektem kandydatury na sędziów mają być zgłaszane przez szkoły prawa, Krajową Radę Sądownictwa, Sąd Najwyższy oraz byłych sędziów TK. Projekt ustawy, opracowany przez trzech b. prezesów Trybunału: prof. Andrzeja Zolla, Marka Safjana, Jerzego Stępnia, został przesłany sędziom. Prezes TK ma nadzieję, że wkrótce zostanie on przekazany prezydentowi, tak by do końca czerwca mógł trafić do Sejmu i został uchwalony jeszcze w tej kadencji.

Marszałek Senatu Bogdan Borusewicz przypomniał, że pięć lat temu doszło do modyfikacji regulaminu Senatu, w taki sposób, by realizować wyroki TK. W ciągu ostatnich pięciu lat Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła 189 wyroków i postanowień sygnalizacyjnych Trybunału; wniosła do marszałka Senatu 92 projekty ustaw.

Rzecznik praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz zauważyła, że wiele spraw w TK "toczy się bez udziału RPO, podczas gdy argumentami i doświadczeniem, płynącym ze skarg może on wzbogacić wiele postępowań". Wyraziła też obawę, że nierealizowanie orzeczeń Trybunału może doprowadzić do ograniczenia prestiżu demokratycznego państwa, a także ograniczenia prestiżu TK.

W Zgromadzeniu Ogólnym wzięli udział także: marszałek Sejmu Grzegorz Schetyna, wicepremier Waldemar Pawlak, minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, prezes NIK Jacek Jezierski.