Szaweł w drodze do Damaszku

Tekst Dziejów Apostolskich przedstawiający dialog Pana Jezusa z tym wpływowym Żydem walczącym z Jego uczniami różnie był interpretowany przez egzegetów, historyków, znawców życia duchowego; co więcej, został uwieczniony na płótnach i ścianach przez najwybitniejszych malarzy. Ale właściwie co takiego szczególnego przydarzyło się Szawłowi, który, udając się do Damaszku, „ciągle jeszcze siał grozę i dyszał żądzą zabijania uczniów Pańskich” (Dz 9,1)? Czy przeżył on jedynie – jak chcieli niektórzy egzegeci – nawrócenie o charakterze moralnym? Czy Szaweł, będąc wielkim grzesznikiem, w tym konkretnym momencie swojego życia dostrzegł zło, które wyrządzał i zdecydował radykalnie zmienić swój styl życia? A może – wyjaśniali inni – Szaweł w drodze do Damaszku zmienił jedynie gwałtownie swoją opcję życiową? Może ten gorliwy wyznawca religii mojżeszowej postanowił nagle zaangażować swoje zdolności, siły, wszechstronne przygotowanie i doświadczenie na rzecz nieznanego dotychczas bliżej Chrystusa? Te elementy były niewątpliwie obecne w wydarzeniu w drodze do Damaszku, ale one nie wskazują, a tym bardziej nie wyczerpują jego istoty. Gdzie więc jej należy szukać? Jest rzeczą charakterystyczną, że apostoł Paweł nie używa nigdy w odniesieniu do tego doświadczenia terminu „nawrócenie” (metanoia), jednego z ważniejszych słów w Nowym Testamencie, które, jak wynika z Dziejów Apostolskich, jest mu dobrze znane (zob. 26,20). Również pisząc Listy, wie dokładnie, co oznacza nawrócić się, a jednak uważa, że w jego przypadku chodziło o coś więcej. O co? – pytamy. Czytamy z uwagą te fragmenty Listów, które dotyczą wydarzenia u bram Damaszku i szybko dostrzegamy, jak jest ich w sumie niewiele. Kilka zdań w Liście do Galatów (1,15-16); kilka w Liście do Rzymian (8,29-30); kilka w Pierwszym Liście do Koryntian (9,1; 15,8-9), dłuższy fragment w Liście do Filipian ( 3,4-9), i jeszcze kilka innych, raczej krótkich, wzmianek. Jeśli byśmy chcieli wybrać jedno zdanie, które mogłoby najlepiej oddać istotę przemiany, jaka dokonała się w Szawle pod Damaszkiem, można przytoczyć charakterystyczne wyrażenie z Listu do Galatów: „To wszystko, co było dla mnie zyskiem, ze względu na Chrystusa uznałem za stratę” (Ga 3,7). W duchu Szawła nastąpiło całkowite przewartościowanie jego dotychczasowego świata wewnętrznego. To wszystko, co do tej pory wydawało mu się ważne, nagle straciło całkowicie swoje znaczenie. To, czego wcześniej nie wyrzekłby się w żadnym wypadku, teraz było jak śmieci, ze względu na najwyższą wartość poznania Chrystusa Jezusa, dla którego wyzuł się ze wszystkiego (por. Ga 3,8). Mistyczne i tajemnicze poznanie Chrystusa odegrało w duchowej drodze Pawła rolę pierwszorzędną i zmieniło całkowicie jego dotychczasowy sposób myślenia i postrzegania świata.