Ekumenicznie i międzyreligijnie o wyzwaniach dla wierzących

Dominikanin, o. Tomasz Dostatni za najważniejsze wyzwania współczesnego świata uznał upadek komunizmu, a co za tym idzie, zmianę sytuacji ekonomicznej i prawnej w Polsce. - "Powinniśmy twórczo zastanowić się nad tym, co z czasów komunizmu zostało w nas samych, jak możemy odnaleźć się w nowej rzeczywistości państwa wolnego, demokratycznego, w którym większość z nas nie umie jeszcze żyć - uważa dominikanin. Jego zdaniem, wyzwaniem jest także potrzeba pojednania, które łączy się z przebaczeniem. "Pojednanie ważne jest w małżeństwie, rodzinie, wspólnocie zakonnej i w małej parafii" - wyliczał. Jako inne wyzwanie wymienił pragnienie pogłębionego życia duchowego chrześcijan i nowe formy obecności Kościoła w życiu społecznym. "Trzeba wypracować sposoby obecności w mediach, byśmy nie tylko uczestniczyli w kulturze, ale byśmy ją także tworzyli" - powiedział. Ważne jest także wyzwanie pracy z dziećmi i młodzieżą - z nowym pokoleniem wierzących - oraz z ludźmi ubogimi, bezdomnymi, chorymi i odrzuconymi przez społeczeństwo. Debatę o wyzwaniach współczesnego świata poprzedził wykład prof. Bogdana Cywińskiego, historyka, autora "Rodowodów niepokornych". Mówił on o religiach, które przeżyły na terenie byłego ZSRR. Zwrócił uwagę, że władze komunistyczne przez trzy-cztery pokolenia starały się wyplenić potrzebę religijną, w efekcie wychowały pokolenie neopogan, a nie ateistów. - "Ateista to człowiek, który świadomie wybiera życie tak, jakby Boga nie było. W byłym ZSRR wyrosły pokolenia ludzi, którzy niczego o Bogu nie słyszeli, dlatego nie byli ateistami lecz neopoganami " - tłumaczył Profesor. Przykładem są młodzi Rosjanie zwiedzający "muzea ateizmu" czyli cerkwie. - "Stawali przed obrazem przedstawiającym pokłon trzech króli i nie wiedzieli dlaczego królowie kłaniają się dziecku leżącemu w szopie, bo mówienie o religii, o Bogu było zakazane i niczego o Nim w swoim życiu nie słyszeli - opowiadał prof. Cywiński. Nawet wykształceni mieszkańcy terenów b. ZSRR pozbawieni byli informacji o doktrynach religii. Obecni na prelekcji goście opowiedzieli historię jednego z radzieckich muzeów, gdzie grupa pracowników wyższej uczelni oglądała obrazy przedstawiające Madonny z Dzieciątkiem. Jedna ze zwiedzających zapytała, dlaczego każda Madonna trzyma na rękach chłopca: "czy to dlatego, że w średniowieczu kobiety były dyskryminowane?" - "A jednak w tym neopogańskim społeczeństwie nie zanikł głód religii" - podkreślił prof. Cywiński. W latach 90., gdy wolno już było mówić o Bogu i przyznawać się do wiary w Niego, popyt na wiedzę o doktrynach religijnych przewyższył możliwości tych, którzy mogli coś opowiedzieć. "Ten misjonarz, który dotarł na dany teren pierwszy: katolik, prawosławny, protestant, czy muzułmanin, zbierał wspólnotę wiernych. Ludzie nie zważali na swoje religijne korzenie, na wiarę dziadków i pradziadków. Nawet jeśli przodkowie byli prawosławni, przystawali do katolików czy protestantów a nawet muzułmanów, bo katolicy, protestanci czy muzułmanie mówili o Bogu" - powiedział Profesor. Dopiero po kilku latach ludzie zaczęli poszukiwać wiary swoich przodków. - "Jeśli dziadek był prawosławny, to poszukiwali prawosławnych, jeśli babcię prześladowali za unickość, szukali grekokatolików" Na terenach b. ZSRR wspólnoty religijne poprzez prześladowania zostały ograniczone liczebnie, ale nigdy do końca zlikwidowane. Zmienił się ich skład, zostali najbardziej świadomi swojego wyboru trwania przy wierze. Z biegiem lat więź między członkami wspólnoty zacieśniała się, wzrastało wzajemne zaufanie i duma z przynależności do grupy. Przymusowe, hermetyczne zamknięcie przed światem przyniosło też skutki uboczne. Członkowie wspólnot religijnych tak wiele lat poświęcali obronie prawd wiary, że wszelka odnowa teologiczna wywołuje ich gwałtowny sprzeciw i agresję. Odrzucają także odnowę liturgii. "Co ważne, dokonało się przesunięcie w poglądach moralnych chrześcijan z Kościołów prześladowanych" - podkreślił prof. Cywiński. "Dla chrześcijaństwa najważniejsza jest miłość, ale dla chrześcijan z Kościołów prześladowanych najważniejsza jest wierność. Dlatego łatwiej jest im przebaczyć grzech egoizmu niż grzech niewierności wobec wspólnoty. Chrześcijaństwo uległo zdeformowaniu w Kościołach prześladowanych". Organizatorzy zaprosili młodych gości ze Wschodu: z Rosji i z Ukrainy. Przybyli także słuchacze z Francji i kleryk dominikański z Węgier. Nie brakuje też polskich studentów m.in. z krakowskiej Papieskiej Akademii Teologicznej, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz warszawskiego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Sesję poprzedził trzydniowa wycieczka gości ze Wschodu do Lublina oraz klasztorów prawosławnych w Jabłecznej i na Grabarce. Jej uczestnicy, dzięki uprzejmości prawosławnego biskupa Jakuba, wzięli udział w dyskusji w Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku o trudnościach i nadziejach dialogu prawosławno-katolickiego. Spotkali się także z przedstawicielem Związku Tatarów w Polsce. Każdy dzień sesji przeplatany jest ekumeniczną modlitwą. W niedzielę, 26 października, w kościele Dzieciątka Jezus na warszawskim Żoliborzu odbędzie się modlitwa chrześcijan i Żydów z okazji żydowskiego święta Simchat Tora. Sesję pt. "Człowiek wierzący wobec wyzwań współczesnego świata. Żydzi-muzułmanie-chrześcijanie w dialogu" zorganizowała Dominikańska Fundacja "Ponad Granicami" im. św. Jacka Odrowąża z Lublina i Ośrodek Ekumeniczny im. Jana XXIII "Joannicum" sióstr franciszkanek służebnic Krzyża z Warszawy.