Dlaczego Papież nadał, a następnie odebrał Prymasowi Polski "nadzwyczajne
pełnomocnictwa", dlaczego powstało Towarzystwo Chrystusowe, jakim człowiekiem
był kard. August Hlond - można było dowiedzieć się podczas sesji naukowej
zorganizowanej w 55. rocznicę jego śmierci.
Dlaczego powstali chrystusowcy
Chrystusowiec ks. dr Bernard Kołodziej z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu mówił o przyczynach założenia "nowego zgromadzenia zakonnego dla emigracji". Nowego, gdyż w połowie XIX w. powstali księża zmartwychwstańcy, którzy zaczęli pracę wśród polskich emigrantów we Francji, Włoszech, Anglii, Austrii i Stanach Zjednoczonych. Jednak nie mając dopływu kandydatów z kraju, stali się zgromadzeniem międzynarodowym.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. poza ojczyzną żyło 7 mln rodaków, którym brakowało polskich duszpasterzy. W 1920 r. Episkopat Polski postanowił stworzyć stowarzyszenie, które zajęłoby się organizowaniem opieki duszpasterskiej wśród Polaków na obczyźnie. Zadanie to powierzono ówczesnemu prymasowi Polski kard. Edmundowi Dalborowi.
Również władze państwowe apelowały o wysyłanie "misjonarzy dla emigrantów polskich". Prymas postanowił wysyłać księży z Polski. Po jego śmierci opiekę nad emigracją Episkopat powierzył jego następcy, kard. Hlondowi, który w 1929 r. utworzył w Gnieźnie seminarium zagraniczne. Miało ono przygotowywać księży do pracy wśród Polonii.
Dwa lata później Stolica Apostolska ustanowiła Prymasa Polski opiekunem emigracji, a także wydała zgodę na proponowane przez kard. Hlonda powołanie nowego zgromadzenia zakonnego, które poświęciłoby się pracy duszpasterskiej wśród Polaków żyjących poza granicami kraju. W sierpniu 1932 r. Prymas Polski założył Towarzystwo Chrystusowe z siedzibą w Potulicach. Na jego organizatora wybrał ks. Ignacego Posadzego, znającego problemy emigrantów. Wyrazem troski o polską emigrację było nie tylko założenie Towarzystwa Chrystusowego. Sługa Boży, o czym podczas sesji mówił bp Ryszard Karpiński, ustanowił m.in. kilka polskich misji katolickich w Europie.
Delegat KEP ds. duszpasterstwa emigracyjnego przedstawił również genezę, działalność i stan aktualny Centralnego Ośrodka Duszpasterstwa Emigracji (CODE). Podwaliny Ośrodka położył abp Józef Gawlina, po którego śmierci decyzją Pawła VI opiekę nad emigracją przejął kard. Stefan Wyszyński. W 1964 r. ustanowił on swojego delegata w Rzymie, ks. prałata Władysława Rubina, późniejszego biskupa i kardynała, zobowiązując go do zorganizowania i prowadzenia CODE. Po bp. Rubinie kierował nim abp Szczepan Wesoły.
Mówiąc o obecnej działalności CODE bp Karpiński wymienił: koordynację duszpasterstwa polskiego za granicą, opiekę nad kapłanami oraz starania o beatyfikację polskich kandydatów na ołtarze. Jednym z aktualnych zadań jest zebranie materiałów o pracy kapłanów wśród Polonii, opracowanie katalogu poświęconego duszpasterstwu emigracyjnemu oraz nawiązanie kontaktu z Polakami żyjącymi na Wschodzie, choć "jest to sprawa bardzo delikatna" - stwierdził bp Karpiński. Trzeba także, aby Kościół w Polsce wiedział "jak wielka część Kościoła polskiego jest za granicą" i jak można przygotować tych, którzy wyjeżdżają, aby poszukiwali za granicą duszpasterzy polskich.
Czekamy na cud
Działalność kard. Hlonda przedstawił ks. Tadeusz Winnicki, przełożony generalny Towarzystwa Chrystusowego. Zwrócił uwagę na jego zaangażowanie w zorganizowanie Ligi Katolickiej na Śląsku, powołanie do życia "Gościa Niedzielnego", seminarium duchownego, organizację zjazdów katolickich, doprowadzenie do koronacji cudownego obrazu Matki Boskiej Piekarskiej, czy pomoc najbardziej potrzebującym i pokrzywdzonym, co wyraziło się w powołaniu "Sekretariatu Dobroczynności Diecezjalnej".
Z inspiracji Sługi Bożego, przypomniał ks. Winnicki, odbyło się w Poznaniu szereg zjazdów duchowieństwa, a także I Krajowy Kongres Eucharystyczny oraz I Międzynarodowy Kongres Chrystusa Króla; powstało również Polskie Seminarium Duchowne w Paryżu. Jednym ze "specjalnych dzieł", mówił prelegent, jest założenie Towarzystwa Chrystusowego, zatwierdzonego ostatecznie przez Stolicę Apostolską 1 października 1964 r.
Więcej na następnej stronie