Jak to z diecezjami było

25 marca 1992 r. ogłoszona została papieska bulla "Totus Tuus Poloniae populus", która w zasadniczy sposób zmieniła administracyjne oblicze Kościoła w Polsce. Powołanych zostało 13 nowych diecezji, a 8 dotychczasowych zostało podniesionych do rangi archidiecezji. Pociągnęło to za sobą zmiany wielkości i granic wszystkich dotychczasowych jednostek terytorialnych. Reorganizacja ta była największym po wojnie przeobrażeniem Kościoła w Polsce i w ogóle w Europie. W żadnym innym kraju naszego kontynentu (a może i na świecie) Papież jednorazowo nie dokonał tak wielkich i gruntownych zmian w organizacji miejscowego Kościoła. Podstawową ideą tej reformy było "zbliżenie biskupów do wiernych" drogą znacznego ograniczenia wielkości diecezji, tak aby jej pasterz był w stanie utrzymywać rzeczywisty kontakt ze wszystkimi strukturami kościelnymi znajdującymi się na jej terenie. Innym argumentem przemawiającym za zwiększeniem liczby diecezji był zdecydowany "przerost" liczby biskupów pomocniczych nad biskupami diecezjalnymi, którzy stanowili zaledwie ok. 20 proc. składu Konferencji Episkopatu Polski. Nuncjusz określał tę sytuację jako stwarzającą "problemy i niebezpieczeństwa nie tylko o charakterze organizacyjnym, ale także eklezjologicznym". Rozwiązane zostały także nie mające uzasadnienia w nowej sytuacji, historyczne unie łączące archidiecezje: gnieźnieńską i poznańską ("aeque principaliter") oraz gnieźnieńską z warszawską ("ad personam"). Z rozwiązaniem tej ostatniej wiązał się delikatny problem ograniczenia dotychczasowych uprawnień Prymasa Polski, który tytuł ten dzierżył jako arcybiskup gnieźnieński, a jednocześnie piastował funkcję metropolity warszawskiego. Prosta likwidacja unii wymagałaby pozbawienia arcybiskupa warszawskiego tytułu Prymasa Polski. Znaleziono jednak rozwiązanie, postanawiając, że kard. Józef Glemp ma prawo do zachowania tytułu Prymasa Polski jako "kustosz relikwii św. Wojciecha, czczonych w katedrze gnieźnieńskiej" (pkt IV bulli). Rozważane było równocześnie inne rozwiązanie, zakładające, że Prymas Glemp pozostać miał w Gnieźnie, a w Warszawie mianowany zostałby tymczasowo "arcybiskup-administrator".