Białystok: Najstarsza prawosławna liturgia

Zgodnie z tradycją, Liturgię Św. Jakuba Apostoła odprawia się raz do roku, w przypadający w Kościele prawosławnym dzień pamięci apostoła Jakuba, pierwszego biskupa Jerozolimy. To najstarsza znana liturgia Kościoła powszechnego. Tradycja mówi, że św. Jakub Apostoł opracował pierwsza Świętą Liturgię bezpośrednio według wskazówek Jezusa Chrystusa. Była ona odprawiana w Kościele Jerozolimskim do IV w. Zbliżone do niej, znane w starożytności były Liturgie Świętego Marka Ewangelisty oraz Świętego Klemensa Rzymskiego odprawiane w Kościołach aleksandryjskim i rzymskim. Liturgia Św. Jakuba Apostoła odprawiana bardzo rzadko, w Polsce raz do roku w katedrze warszawskiej, dopiero od sześciu lat także w katedrze białostockiej. Tekst tej Liturgii sprowadzono do Polski dopiero w latach osiemdziesiątych. W Białostockim Soborze św. Mikołaja w tym dniu używa się starych szat liturgicznych, używanych dawniej, którymi teraz posługuje się tylko podczas tej liturgii. W Kościele prawosławnym są stosowane cztery ryty liturgiczne: Liturgia św. Jana Złotoustego, Bazylego Wielkiego, Uprzednio Uświęconych Darów oraz św. Jakuba Apostoła, najstarsza, odprawiana raz do roku. Najczęściej w ciągu całego roku jest odprawiana Liturgia św. Jana Złotoustego (Chryzostoma). Święta Liturgia zajmuje pierwsze i wyjątkowe miejsce pośród wszystkich innych nabożeństw w Cerkwi prawosławnej. O ile Wieczernia, Utrenia oraz pozostałe nabożeństwa są wspólną modlitwą, to Święta Liturgia jest uwieńczeniem wszystkiego, co dokonuje się w Cerkwi. Każdy prawosławny Kościół lokalny jest niezależny i często posiada i pielęgnuje swoje obrzędy. Kościół prawosławny wylicza Liturgie: syryjską, egipską, perską, bizantyjską, rzymską, mediolańską i inne. Do najstarszych zalicza się liturgie syryjskie.