Michalak nowym-starym RPD

Marek Michalak, który w lipcu został po raz drugi wybrany na stanowisko rzecznika praw dziecka, złożył we wtorek ślubowanie przed Sejmem. Od tego momentu może już formalnie rozpocząć kolejną pięcioletnią kadencję.

W ślubowaniu rzecznik zobowiązuje się m.in. do tego, że będzie strzec praw dziecka, "kierując się przepisami prawa, dobrem dziecka i dobrem rodziny".

Rzecznika praw dziecka wybiera Sejm, za zgodą Senatu. Funkcję tę można pełnić przez dwie kadencję.

Kandydaturę Michalaka zgłosił klub PO; nie było kontrkandydatów.

Pytany przez PAP o najważniejsze cele na drugą kadencję, Michalak podkreślił, że bardzo ważna jest kontynuacja rozpoczętych działań, takich jak zabezpieczenie zdrowotne dzieci, poprawa sytuacji dzieci krzywdzonych. Podkreślił, że ważne jest też utrzymanie tendencji wskazującej na poprawę sytuacji najmłodszych w Polsce - malejącej liczby śmierci i porzuceń.

"Droga, którą podjęliśmy pięć lat temu z parlamentem i organizacjami pozarządowymi, okazała się właściwa. Wokół Biura Rzecznika Praw Dziecka powstał ruch społeczny ludzi różnych profesji i poglądów, których łączy szacunek do dzieci i ich praw. Chciałbym to wzmacniać" - zaznaczył RPD.

Michalak powiedział, że wciąż będzie się starał o ratyfikowanie trzeciego dodatkowego protokołu do Konwencji o prawach dziecka oraz Konwencji z Lanzarote (o ochronie przed seksualnym wykorzystywaniem). Zapowiedział też przegląd Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pod kątem praw dzieci oraz staranie o wzmacnianie pozycji dziecka w polskim prawodawstwie.

Po południu Michalak spotkał się z marszałek Sejmu Ewą Kopacz, która przekazała mu akt powołania na drugą kadencję. Jak poinformował, podczas spotkania omówili bieżące sprawy prowadzone przez biuro rzecznika. Kopacz zadeklarowała, że będzie wspierała inicjatywy, które mają polepszyć sytuację dzieci.

Michalak podziękował za dotychczasową, udaną współpracę z parlamentem. "Wskazałem zwłaszcza na dwie ustawy, które już przyniosły pozytywne skutki - ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dzięki której liczba dzieci odbieranych rodzicom znacząco spadła, oraz ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która wprost wprowadziła zakaz bicia dzieci" - powiedział.

Na dowód, że dotychczasowe działanie to dobry kierunek, przytoczył dane statystyczne, które wskazują, że od 2007 r. prawie trzykrotnie spadła liczba zabójstw dzieci, a o połowę mniej jest dzieci porzucanych.

Po raz pierwszy Michalak został wybrany na urząd RPD 23 lipca 2008 r. Deklarował, że podczas kolejnej kadencji będzie kontynuował swoje dotychczasowe działania.

Jako RPD zorganizował m.in. Międzynarodowy Kongres Praw Dziecka, gdzie spotkali się badacze i popularyzatorzy myśli korczakowskiej w Polsce i na świecie. W ramach kongresu ogłoszono tzw. deklarację warszawską, wzywającą dorosłych do zapewnienia każdemu dziecku życia bez przemocy. Z jego inicjatywy Sejm ogłosił 2012 r. Rokiem Janusza Korczaka, co Michalak starał się wykorzystać do promowania praw dziecka.

Starał się doprowadzić do wycofania zastrzeżeń Polski do Konwencji o Prawach Dziecka, co udało się w zeszłym roku. Angażował się m.in. w prace legislacyjne nad ustawą o zapobieganiu przemocy w rodzinie - nalegał, by wpisać do niej zakaz bicia dzieci. Fakt, że udało się to zrobić, uważa za jeden ze swoich największych sukcesów.

Michalak brał udział również w pracach nad ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz tzw. ustawą żłobkową.

Sprzeciwiał się stygmatyzowaniu dzieci z in vitro. Oprotestowywał też m.in. nazwanie lokalu gastronomicznego w Warszawie "Piwnica u Fritzla", interweniował w tej sprawie w stołecznym ratuszu. Piętnował błędy urzędników, które doprowadziły m.in. do tragedii w Pucku, gdzie zginęło dwoje dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej, czy w Hipolitowie, gdzie matka zamordowała pięcioro nowo narodzonych dzieci.

Szerokim echem odbiła się w lipcu 2012 r. krytyka działań Michalaka ze strony szefa WOŚP Jerzego Owsiaka. Owsiak zarzucił RPD w liście otwartym, że nie broni dzieci, nie podejmuje stanowczych działań, gdy są krzywdzone. Zapowiadał też, że będzie domagał się zmiany na stanowisku RPD. Michalak nie zgodził się z krytyką. List Owsiaka nazwał "głęboko niesprawiedliwym". Argumentował, że za jego pracą na rzecz dzieci przemawiają "tysiące faktów i konkretnych spraw", np. wprowadzenie zakazu bicia dzieci.

Od 2009 r. RPD ma uprawnienia do przystępowania do postępowań sądowych i administracyjnych. W 2009 r. skorzystał z nich 66 razy, rok później - 148, w 2011 r. - 171, a 2012 r. takich spraw było 203. Rzecznik bierze udział w sprawach dotyczących dzieci - np. ws. adopcji, ustalenia kontaktów z rodzicami, ograniczenia praw rodzicielskich. Przystąpił m.in. do głośnej sprawy rodziny Bajkowskich z Krakowa, której sąd odebrał dzieci i umieścił je w domu dziecka, po tym, jak rodzina przerwała terapię, na którą się sama zgłosiła.

W październiku 2011 r. Michalak został wybrany na stanowisko Przewodniczącego Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka (ENOC), organizacji zrzeszającej niezależne instytucje czuwające nad przestrzeganiem praw dziecka. Obecnie, po zakończeniu rocznej kadencji, sprawuje funkcję wiceprzewodniczącego organizacji.

Michalak urodził się 27 lipca 1971 r. w Świdnicy. Jest magistrem pedagogiki resocjalizacyjnej, a także absolwentem studiów podyplomowych w zakresie socjoterapii oraz organizacji pomocy społecznej. W wieku szesnastu lat założył Koło Przyjaciół Dzieci Chorych "Serce" w Świdnicy; przez 18 lat był prezesem zarządu głównego tego stowarzyszenia. W latach 1993-2008 kierował Zespołem Dziecięcym "Serduszka", tworzonym przez dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.

W 1994 r. Michalak odznaczony został Orderem Uśmiechu, a od 2007 r. jest Kanclerzem Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu. Nie należy do żadnej partii politycznej.