Kościół katolicki w Rosji - wyzwania i problemy

Ustawa nie sprzyja zakonom Niestety ustawa religijna nie sprzyja rejestracji zakonów. Obecnie w Rosji pracuje 142 zakonników, 193 braci i 309 zakonnic katolickich. Jednak rejestracja zakonów jest utrudniona, gdyż nie mieszczą się one w kategoriach prawa rosyjskiego. Zdaniem ks. Kowalewskiego nie zawsze jednak rejestracja taka jest potrzebna, gdyż trzeba pamiętać, że podobnie jak w każdym kraju status prawny od razu nakłada obowiązki, m. in. podatkowe. W praktyce jednak zakony mogą spokojnie funkcjonować w Rosji i wypełniać zadania duszpasterskie. Jak na razie udało się zarejestrować jedynie zakon franciszkanów i zakon jezuitów. Oprócz nich w Rosji prężnie działają m. in. redemptoryści, werbiści, karmelici, i inne. Brak rodzimych kapłanów Główny problem Kościoła katolickiego w Rosji to niewielka liczba rodzimych kapłanów. Powołań jest niewiele. Powstaje pytanie, jak zachęcić do kapłaństwa młodych mężczyzn należących do pierwszej generacji wychowywanej bez presji programowego ateizmu. Kształceniem rodzimych księży zajmuje się wyższe seminarium duchowne w Sankt-Petersburgu pw. Matki Bożej Królowej Apostołów. Otwarto je najpierw w Moskwie 1 września 1993, a po dwóch latach przeniesiono do Sankt-Petersburga. W 1999 r. dało ono Kościołowi w Rosji pierwszych - po 81 latach - rodzimych kapłanów. Obecnie z seminarium duchownego w Sankt Petersburgu pochodzi 10 proc. księży pracujących na terenach Federacji Rosyjskiej. Dziś studiuje w nim 42 kleryków z czterech rosyjskich diecezji. Seminarium jest uczelnią, która ma uprawnienia wyższej uczelni uznawanej przez państwo. Od 2000 r. jest afiliowane do Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego, dzięki temu może nadawać tytuły naukowe. Seminarium zatrudnia 47 duchownych i świeckich wykładowców. Są wśród nich Polacy, Włosi, Hiszpanie, Francuzi, Słoweńcy, Białorusini. W 1991 r. rozpoczął działalność w Moskwie Instytut Teologiczno-Filozoficzny św. Tomasza z Akwinu, kształcący świeckich i siostry zakonne. Głównym zadaniem kolegium jest kształcenie katechetów. Kurs trwa 3 lata. Na każdym roku studiuje obecnie kilkuset słuchaczy. Instytut, oprócz macierzystej uczelni, ma pięć filii. Wykłada w nim kilkudziesięciu naukowców. Z ok. 260 pracujących w całej Rosji duchownych większość to obcokrajowcy, w tym wielu z Polski. Polscy kapłani są niezwykle cenni, gdyż Polakom dużo łatwiej nauczyć się języka i mentalnie są bliżsi Rosjanom. Ponadto mieli podobne doświadczenie ateistycznego państwa. Największą trudność stanowią wizy dla księży obcokrajowców. Sprawa tym bardziej się skomplikowała po podpisaniu umowy między Rosją a Unią Europejską na ten temat. Stosunkowo łatwo można będzie teraz otrzymać wizę na rok, 2 lata, 5 lat, ale z prawem przebywania w Rosji nie więcej niż 90 dni w ciągu pół roku. Nowe regulacje prawne nie uwzględniają stałego pobytu obcokrajowca, a jedynie jego pobyty czasowe. Najlepszym wyjściem byłoby otrzymanie prawa pobytu tymczasowego, a potem stałego. Ale to jest nadzwyczaj trudne. "Umowa Rosji z Unią Europejską bardzo uderzyła w interesy naszego Kościoła. Prowadzimy negocjacje z władzami państwowymi, aby duchowni mogli bez większych problemów otrzymać pobyt tymczasowy na terenie Federacji Rosyjskiej" - mówi ks. Kowalewski. Dodaje, że choć umowa ta posiada wiele braków, to nie interpretowałby jej jako wyraz polityki władz Rosji przeciw Kościołowi katolickiemu. "Utrzymujemy dobre stosunki z administracją prezydenta, z rządem, a także z federalną służbą rejestracyjną Rosji i mamy nadzieję, że się nam tę trudną sytuację zmienić" - dodaje. Negocjacje na ten temat prowadzi obecnie Nuncjusz Apostolski w Rosji. Jest to bowiem "być albo nie być" dla pracy duszpasterskiej Kościoła katolickiego w Rosji. Zwrot i budowa świątyń Inną bolączką rosyjskich katolików jest brak świątyń. Z 426. parafii 30 proc. nie ma swoich kościołów. W samej Moskwie, w niedzielę, w dwóch świątyniach katedrze i kościele św. Ludwika odprawia się aż 27 Mszy św. dla mieszkańców sześciu stołecznych parafii.