Kościół katolicki w Rosji - wyzwania i problemy

"Zajmujemy takie same stanowiska w kwestiach obrony godności ludzkiej, życia ludzkiego, wartości rodzinnych. Nasze Kościoły mówią bardzo głośno, że religia nie jest tylko sferą prywatną w życiu człowieka. Człowiek wierzący ma świadczyć o swojej wierze również w życiu społecznym" - odpowiada ks. Kowalewski. W tym kontekście tym większe zdziwienie wywołuje wypowiedź metropolity Cyryla, kwestionująca istnienie diecezji katolickich. Za i przeciw "podstawom kultury prawosławnej" Kolejnym dowodem dobrej woli współdziałania ze strony hierarchii Kościoła katolickiego jest wsparcie dla idei wprowadzenia w rosyjskich szkołach przedmiotu: "Postawy kultury prawosławnej". Jednak nie wszyscy katolicy w Rosji z tym się zgadzają odczuwając zagrożenie dla swej tożsamości. Sekretarz rosyjskiego katolickiego episkopatu nie pozostawia jednak wątpliwości: "Kościół na całym świecie popiera edukację religijną. Dlaczego w Rosji ma nie popierać edukacji religijnej prowadzonej przez wyznanie chrześcijańskie nam bardzo bliskie? Jeżeli istnieje katechizacja, czy religioznawstwo w szkole polskiej, czy niemieckiej, to dlaczego ma nie być kultury, a nawet katechizacji prawosławnej w szkole rosyjskiej? Tym bardziej, że daje się nam gwarancje, że o Kościele katolickim i innych wyznaniach będzie się informować obiektywnie". Zaznaczając, że proponowany przedmiot nie jest katechizacją, lecz kursem historii i kultury prawosławnej. Jego zdaniem istniejące już podręczniki na ten temat podają w miarę obiektywną informację o Kościele katolickim, choć zastrzeżenia może budzić niekiedy kadra nauczycielska oraz materiały dydaktyczne. "Uważamy, że przedmiot ten powinien być wykładany zgodnie z przepisami prawa rosyjskiego. Trzeba robić wszystko, aby nie została złamana konstytucja rosyjska, ani prawo rosyjskie" - podkreśla ks. Kowalewski. Kolejną sprawą, na temat której Kościoły mówią jednym głosem jest duszpasterstwo wojskowe, którego jeszcze w Rosji nie ma. Kościół katolicki popiera tę ideę, a sam Kościół prawosławny jest gotowy wesprzeć duszpasterstwa innych wyznań czy religii. Przede wszystkim chodzi o muzułmanów. Katoliccy wojskowi też będą mogli skorzystać z jakiejś formy duszpasterstwa wojskowego. "Rosyjska armia kiedy będzie miała prawosławny ordynariat wojskowy na pewno nie będzie miała nic przeciwko duszpasterstwu wojskowemu dla mniejszości religijnych" - wyraża nadzieję ks. Kowalewski. Rosyjskie prawo i katolicy Podstawy relacji Kościoła katolickiego z państwem rosyjskim wyznacza Konstytucja Federacji Rosyjskiej oraz Federalna Ustawa o Wolności Religijnej i Organizacjach Religijnych z 1997 r., które potwierdzają zasadę wolności religijnej. Jednak - w praktycznym wymiarze - rosyjskie prawodawstwo ogranicza działalność tzw. nietradycyjnych wyznań religijnych na terenie Rosji. Znajduje się wśród nich także Kościół katolicki. Ks. Kowalewski wskazuje, że na szczęście tradycyjne wyznania Rosji: prawosławie, islam, buddyzm i judaizm są umieszczone w preambule ustawy, która nie ma wiążącej mocy prawnej, lecz charakter deklaratywny. Ostatnio można zauważyć, że katolicyzm traktowany jest jednak jako tradycyjna religia Rosji, co widać w m. in. w relacjach z państwem rosyjskim. Na tych samych zasadach prawnych co Kościół prawosławny, uznawane są cztery diecezje oraz parafie katolickie. Według ustawy mogą istnieć trzy rodzaje organizacji religijnych. Pierwszy poziom to organizacje "miejscowe", czyli parafia zakładana przez minimum 10 osób, funkcjonująca także zgodnie z wymaganiami wewnętrznego prawa danej religii. Drugi rodzaj to scentralizowane organizacje religijne, składające się z minimum trzech "miejscowych". W przypadku katolików tak opisane są diecezje. Trzeci rodzaj, to organizacje scentralizowane założone dla wykonania określonych zadań, np. seminarium duchowne lub Caritas.