„Więź" u progu kolejnego 50-lecia

KAI: „Więź” ma już 50 lat. Czym ma być to pismo dzisiaj? - Wydaje mi się, że najważniejszym celem „Więzi” w wymiarze społecznym ma być pomoc w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego oraz nadawanie mu chrześcijańskiego charakteru od wewnątrz. Chcemy również – w miarę możliwości – pomagać w tworzeniu wizji Kościoła w Polsce, wizji dojrzałej, zdolnej do zmierzenia się z wyzwaniami XXI wieku. Pismo kierowane jest do ludzi myślących, do wszystkich, którym ważna wydaje się refleksja nad podstawowymi problemami religii i kultury, problemami społecznymi, czy politycznymi. To niekoniecznie muszą być ludzie wierzący. W praktyce czytelnicy „Więzi” to przekrój wszystkich kategorii wiekowych i ludzie o bardzo różnym stosunku do wiary i Kościoła. Katolikom chcemy dać solidną formację intelektualną i uświadomić potrzebę głębokiej formacji duchowej – bo ta druga nie jest naszym zadaniem. Natomiast ludziom bardziej lub mniej oddalonym od Kościoła – chcemy pokazywać te nurty myślowe we współczesnym katolicyzmie, które wydają się nam najbardziej wartościowe. Coraz bardziej odczuwam również, że sam tytuł pisma zawiera w sobie program – wciąż aktualny i niesłychanie zobowiązujący. To przede wszystkim zobowiązanie do takiego stylu publicystyki, który nawet w krytyce i polemice szuka dobra wspólnego, a nie partykularnego; który nie koncentruje się na udowadnianiu swojej racji. Tak było od początku. Pamiętam, jak przychodziłem do redakcji z pierwszymi napisanymi w młodzieńczym zapale tekstami polemicznymi, w których zdarzało się, że przypisywałem swoim adwersarzom jakieś myśli czy poglądy. Juliusz Eska pokazywał mi wówczas konkretne fragmenty i zadawał pytanie: „A skąd to wiesz, że on tak myśli?” – „nie wiem, tak mi się wydaje” – „a, to napisz inaczej!”. To była lekcja odpowiedzialności za słowo. Nasz tytuł jest również zobowiązaniem do podejmowania tematów związanych z dialogiem polsko-niemieckim, polsko-żydowskim, polsko-rosyjskim, polsko-ukraińskim, dialogiem ekumenicznym, kulturowym, międzyreligijnym – tematów coraz mniej „modnych” w kręgach katolickich. KAI: Rzeczywiście, coraz częściej słychać głosy, że bardziej niż na dialogu powinniśmy się skupić na odkrywaniu własnej tożsamości, zwłaszcza, że bez tożsamości trudno prowadzić dialog. - Bo oczywiście nie da się prowadzić dialogu z kimś bez jasno określonej tożsamości. Człowiek, który nie wie kim jest i z niczym się nie identyfikuje, nic w dialogu nie osiągnie. Może się przysłuchiwać, ciekawie komentować, ale nie jest partnerem. Tyle, że my w „Więzi” jesteśmy głęboko przekonani, że katolicka tożsamość wyraża się właśnie w podejmowaniu dialogu z ludźmi inaczej myślącymi. Nie jest to nasz własny pomysł. Mówi o tym Magisterium Kościoła. Nie ma katolickiej tożsamości bez otwartości i dialogu. Papieże w ostatnich dziesięcioleciach wielokrotnie zachęcali na przykład, aby katolicką teologię i tożsamość formułować w sposób ekumeniczny – wyrażać ją w taki sposób, który byłby wyciąganiem ręki i zapraszaniem innych. Dokumenty te są zobowiązujące dla wierzących katolików. Mówią one zarówno o postawie dialogu, jak i pewnych instytucjonalnych jej wyrazach, o przedsięwzięciach, które trzeba podejmować, zarówno w dziedzinie ekumenicznej, jak i międzyreligijnej.