Metropolita Stefan: Konstantynopolitańska autonomia to praktycznie niezależność

Wiemy już sporo o historii prawosławnego Kościoła Estonii i o bolesnym fakcie podziału prawosławia w Waszym kraju. Czy Eminencja widzi jakieś możliwe rozwiązanie tej bolesnej sytuacji, dla dobra Kościoła? Znakomicie rozumiem tutejszą sytuację. Ten kraj przez 60 lat znajdował się pod okupacją. Ci, którzy nas okupowali, nagle stracili władzę, a jednocześnie pozostali w tym kraju. Pozostały tutaj również ich struktury kościelne. Nasz naród z kolei odzyskał niepodległość, a następnie odnowiono autonomię jego Kościoła. Wewnętrznie rozumiem, że potrzebujemy czasu przemiany. Rozumiem również, że tutaj w Estonii potrzeba czasu na przemiany. Nie jestem człowiekiem, który jest przekonany o swojej nieomylności, nie jest również tak, że dokładnie wszystko musi iść po mojej myśli. Wiem, że musimy być delikatni wobec tych, którzy utracili swoją władzę. Mogę zrozumieć, że być może przez dziesięć lat, nawet jedno pokolenie sytuacja być może nie zmieni się. Ale nadal jesteśmy w Kościele. Musimy współpracować z Rosjanami, którzy mieszkają tutaj, by zmienić takie negatywne podejście. Oni są naszymi braćmi, a my jesteśmy prawosławnymi sąsiadami z Rosjanami, Finami, także Polakami, którzy są mniejszościami wyznaniowymi w ich społeczeństwach. Naszym zadaniem jest dawanie świadectwa współczesnemu światu. Wysłałem dwa listy do patriarchy Aleksego i metropolity Korneliusza, poza tym kilka razy spotkaliśmy się, by porozmawiać osobiście. Złożyłem propozycję wzajemnego wybaczenia i wspólnej pracy w przyszłości. Nadal czekam na odpowiedź. Moje drzwi są otwarte. Moje ręce są czyste. Zgodnie z wszystkimi wyrokami cały majątek cerkiewny należy do prawosławnego Kościoła Estonii. Rosjanie dzierżawią od nas swoje świątynie bezterminowo, za symboliczną koronę. M. in. nie nalegałem byśmy odzyskali katedrę świętego Aleksandra Newskiego w okolicach parlamentu, odstąpiłem od roszczenia w sądzie i pozwoliłem im zatrzymać tę cerkiew jako swoją katedrę. W tym samym czasie moja obecna katedra była w ruinach. Jak wyglądają relacje Prawosławnego Kościoła Estonii z innymi lokalnymi Kościołami prawosławnymi? Z oczywistych powodów najbliższe więzi łączą nas z Finami. Mamy również dobre kontakty ze wszystkimi greckimi lokalnymi Kościołami prawosławnymi, z Patriarchatem Rumuńskim. Byłem obecny na intronizacji nowego arcybiskupa Aten – Hieronima, a wcześniej patriarchy Aleksandrii – Teofila. Podpisałem również dokument w Konstantynopolu, na zakończenie obchodów drugiego Tysiąclecia w dniu 25 grudnia 2000 i nikt spośród lokalnych Kościołów prawosławnych, poza Rosjanami, nie sprzeciwiał się temu. Jak obecnie wygląda życie Waszego Kościoła? Wiem, że przygotowujecie się do chirotonii nowych, estońskich biskupów… W tomosie z roku 1923 była mowa o Kościele Estonii z trzema diecezjami (Tallin, Pernu i Tartu). Kiedy przyjechałem tutaj w 1999 zaledwie 19 księży przyłączyło się do naszego Kościoła (Estończyków i Rosjan, w podeszłym wieku i niezbyt wykształconych). Obecnie mamy 40 księży i diakonów. Mamy jedno seminarium i powoli przygotowujemy katedrę teologii prawosławnej na uniwersytecie w Tartu. Młodzi Estończycy studiują teologię w kraju i zagranicą, kilku księży robi doktoraty. Mamy obecnie 65 parafii, dwa lata temu podzieliliśmy obszar Estonii na trzy diecezje, a ja jestem locum tenensem ich stolic do chwili, kiedy zgodnie ze statutem Kościoła zgromadzenia diecezjalne obydwu diecezji wybiorą kandydatów na biskupów (każda parafia wysyła dwóch delegatów, kapłana i świeckiego), których to kandydatów zaaprobuje zwierzchnik Kościoła Estonii.