Paweł w szkole Gamaliela

Nawet jeśli Apostoł nie wzmiankuje tego imienia w swoich Listach, zgadza się ono jednak pośrednio z wieloma jego stwierdzeniami. Ojciec Pawła, również faryzeusz (Dz 23,6), pragnął bez wątpienia dla swojego syna edukacji podobnej do tej, jaką sam kiedyś otrzymał. Kim był Gamaliel, u którego Paweł zdobył staranne wykształcenie? Szczegółów jego życia i działalności nie przechowały nam żadne dokumenty, ale tu i ówdzie, zwłaszcza w Misznie, jest wspomniany kilkakrotnie w związku z pewnymi decyzjami prawnymi. Rodzina Gamaliela najprawdopodobniej pochodziła z pokolenia Beniamina, zatem z pokolenia Szawła, co dla niego nie mogło być rzeczą obojętną. Gamaliel był jednym z głównych doktorów żydowskich swojego czasu, przywódcą szkoły rabinistycznej założonej przez Hillela ok. 10 r. po Chrystusie, której ducha kontynuował i rozwijał. Można przypuszczać, że jego szkoła cieszyła się dobrą opinią, skoro młody, ambitny i zdolny Szaweł właśnie tam pobierał nauki. Trudno określić jak długo Paweł słuchał nauk Gamaliela, łatwiej natomiast powiedzieć, czego dotyczyły wykłady mistrza. Gamaliel znany był przede wszystkim jako prawnik; możemy zatem przypuszczać, że Szaweł poświęcał znaczną część czasu na studium skomplikowanego prawa żydowskiego. Ponadto, zwyczajem ówczesnych szkół jerozolimskich, zapoznawano uczniów z dziejami narodu żydowskiego, głównie w oparciu o księgi biblijne Starego Testamentu, ze znaczącym dodatkiem interpretacji ustnej pielęgnowanej w szkołach rabinistycznych. Gamaliel widział też potrzebę znajomości dzieł greckich i zachęcał swych słuchaczy do ich solidnego studiowania. Niewykluczone zatem, że Szaweł również w Jerozolimie kontynuował studium bardzo bogatych i ciągle aktualnych dzieł greckich autorów klasycznych. Dzięki sławnemu Gamalielowi Szaweł stawał się Żydem dumnym z przeszłości i odrębności swojego narodu, co wielokrotnie ukaże później w swoich Listach. Jednocześnie stawał się przekonanym faryzeuszem, poznającym dogłębnie prawo i przeżywającym wewnętrzne napięcia wspólnoty oczekującej na przyjście zapowiadanego Mesjasza w momencie, gdy ojczyzna znajdowała się pod okupacją Rzymian. Nauka u Gamaliela, która mogła potrwać nawet kilka lat, mocno zaważyła na dotychczasowych poglądach Szawła, jednak pozostał on nadal Żydem z diaspory, bardzo odmiennym od tych wszystkich wyznawców religii mojżeszowej, którym obce były naukowe i kulturowe prądy helleńskiego świata.