Projekt ustawy bioetycznej opisuje szczegółowo dzisiejszy "Dziennik".
Zapłodnienie in vitro
Podstawową zasadą jest zakaz niszczenia embrionu ludzkiego, następnie zakaz jego sprzedawania, a nawet darmowego "odstępowania". Ustawa zakazuje także obrotu ludzkimi komórkami rozrodczymi - nie będzie możliwe użyczenie komórki jajowej ani zapłodnienie nasieniem obcego dawcy.
Ustawa zakazuje tworzenia człowieka poprzez klonowanie, wykorzystywania embrionu w celach badawczych czy terapeutycznych, a także tworzenia ludzko-zwierzęcych chimer i hybryd. Wolno będzie natomiast wykonywać badania genetyczne embrionu, ale wyłącznie w celu stworzenia możliwości jego ewentualnego leczenia.
Zapłodnienie pozaustrojowe będzie dostępne wyłącznie dla małżeństw o udokumentowanej bezpłodności, niebędące nosicielami chorób czy wad genetycznych. Górna granica wieku dla kobiet wynosi 40 lat, w indywidualnych przypadkach prezes urzędu ds. biomedycyny może wydać zgodę na podwyższenie tej granicy do 45. r.ż.
Nie wolno mrozić zarodków (poza sytuacjami wyjątkowymi, o których niżej), dlatego utworzony może zostać jeden, maksymalnie dwa (o ile oba zostaną następnie wszczepione kobiecie). Mogą być natomiast - za zgodą dawców - mrożone i wykorzystywane w kolejnych procedurach zapłodnienia in vitro komórki rozrodcze (komórki jajowe, plemniki).
Zamrożenie zarodka będzie dopuszczalne w sytuacjach losowych, jeśli po jego wytworzeniu okaże się, że z powodów medycznych nie może on być kobiecie implantowany lub wycofa ona zgodę. Taki fakt będzie zgłaszany do centralnego rejestru biomedycznego, do którego mogą zgłaszać się małżonkowie, którzy chcieliby zaadoptować cudzy embrion. Zgodę na taką procedurę musi wyrazić sąd, biorąc pod uwagę ich kwalifikacje i obecność lub brak przeciwwskazań medycznych. W wyjątkowych przypadkach możliwa będzie adopcja embrionu przez kobietę samotną.
Ustawa reguluje również status prawny adoptowanego zarodka. Jeśli embrion zostanie adoptowany, kobieta która go adoptowała i jej mąż stają się prawnymi rodzicami zarodka. Osoba adoptowana w ten sposób po dojściu do pełnoletniości będzie miała prawo zapoznać się z danymi o swoich genetycznych rodzicach. Będą one przechowywane w centralnym rejestrze biomedycznym.
Ustawa stwierdza, że "nikt nie może żądać tytułem odszkodowania zwrotu kosztów poniesionych w następstwie urodzenia się". Oznacza to, że sam fakt urodzenia się nie może być uznany za szkodę - czy to w sytuacji, gdy dziecko nie będzie spełniało oczekiwań rodziców, czy wówczas, gdy kobiecie która zgodnie z ustawą miałaby prawo do aborcji odmówiono by jego wykonania.
Ustawa nie określa zasad finansowania in vitro. Regulacje dotyczące tej kwestii zostaną wprowadzone w odrębnych przepisach.
Sankcje
Wprowadzono następujące sankcje:
- Do 5 lat pozbawienia wolności za: klonowanie, tworzenie chimer i hybryd oraz za niszczenie ludzkich zarodków;
- Do 3 lat pozbawienia wolności za: handel ludzkimi gametami i ich nieprawidłowe przechowywanie;
- Do 2 lat pozbawienia wolności za prowadzenie ośrodka zapłodnienia in vitro bez zezwolenia.
Polska Rada Bioetyczna i Urząd ds. Biomedycyny
Powstanie Polska Rada Bioetyczna przy premierze RP. Jej zadaniem będzie doradzanie w sprawach etycznych, prawnych, ekonomicznych i społecznych związanych z biomedycyną i biotechnologią, określanie standardów badań naukowych na człowieku czy przygotowywanie i opiniowanie odpowiednich aktów prawnych.
W ciągu 3 tygodni od ogłoszenia ustawy premier powoła pełnomocnika odpowiedzialnego za utworzenie Urzędu ds. Biomedycyny, który ma m.in. wydawać zgodę na działalność klinik in vitro, prowadzić spis zarodków przeznaczonych do adopcji i Centralny Rejestr Biomedyczny.