Polska wizyta ad limina 2005

Co to jest wizyta ad limina?

W ciągu niespełna miesiąca - do połowy grudnia - cały Episkopat Polski w trzech grupach odwiedził Rzym, by pokłonić się filarom Kościoła - świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, których groby znajdują się w Wiecznym Mieście oraz spotkać się z Papieżem i odbyć rozmowy w urzędach Kurii Rzymskiej. Chociaż obowiązek odbycia takiej wizyty spoczywa przede wszystkim na biskupach diecezjalnych, to jednak w praktyce wypełniają go zwykle także biskupi pomocniczy jako towarzyszący swym ordynariuszom, a także wszyscy rządcy kościelnych jednostek terytorialnych (np. prefektur, wikariatów czy administratur apostolskich), nawet jeśli nie są biskupami. Tematyka wizyt w dokumentach kościelnych Sprawy wizyt, jak również szczegółowe wskazówki organizacyjne co do ich przebiegu i w ogóle urzędu biskupiego podejmuje kilka dokumentów kościelnych, z których najważniejsze są dwa dyrektoria wydane przez Kongregację ds. Biskupów: nt. duszpasterskiej posługi biskupów "Apostolorum successores" z 22 lutego 2004 i w sprawie wizyty "ad limina" z 29 czerwca 1988 r. Pierwszy z tych dokumentów to obszerne opracowanie, złożone z 9 rozdziałów i 16 załączników, które z kolei dzielą się na punkty i podpunkty - całość tworzy swego rodzaju encyklopedię wiedzy o urzędzie biskupa, jego miejscu i roli w Kościele. O odwiedzinach "progów apostolskich" wspomina punkt 15. w rozdziale II, zatytułowanym "Troska biskupa o Kościół powszechny i współpraca biskupów między sobą". Jest tu mowa o celowości i znaczeniu tej "starożytnej praktyki (...) dla uczczenia grobów świętych Apostołów Piotra i Pawła oraz spotkania Następcy Piotra, Biskupa Rzymu", sama wizyta natomiast "w swych różnych momentach liturgicznych, duszpasterskich i braterskiej wymiany ma dla biskupa dokładne znaczenie: wzrostu jego poczucia odpowiedzialności jako następcy apostołów i ożywienia jego wspólnoty z Następcą Piotra". "Stanowi również szczególną chwilę dla życia tegoż Kościoła lokalnego, umacniając - za pośrednictwem jego własnego przedstawiciela - więzy wiary, wspólnoty i dyscypliny, łączące go z Kościołem Rzymu i całym ciałem biskupim" - stwierdza dyrektorium z ub.r. Tekst sprzed 17 laty składa się ze wstępu, wyjaśniającego w 7 punktach istotę i znaczenie wizyt, oraz z 3 punktów (dzielących się na szereg podpunktów), mówiących już konkretnie o przygotowaniach i przebiegu odwiedzin "progów apostolskich". Trwałym owocem tego dokumentu było ustanowienie w łonie Kongregacji ds. Biskupów specjalnego Urzędu ds. Koordynacji Wizyt "ad limina". Dyrektorium zawiera też jako dodatki rozważania nt. teologicznego, duchowo-duszpasterskiego i historyczno-prawnego aspektów tej praktyki. Autorem części teologicznej jest kard. Joseph Ratzinger, który przygotował swe opracowanie jako wprowadzenie do rozmów z niektórymi biskupami brazylijskimi na zakończenie ich wizyty "ad limina" w marcu 1986. Pozostałe części napisali: kard. Lucas Moreira Neves (1925-2002; w owym czasie arcybiskup São Salvador da Bahia w Brazylii, w latach 1998-2000 - prefekt Kongregacji Biskupów), abp (obecnie kardynał) Giovanni Battista Re (obecny prefekt Kongregacji Biskupów) i hiszpański historyk Kościoła ks. Vicente Cárcel Ortí. Krótki rys historyczny Obowiązujący obecnie Kodeks Prawa Kanonicznego w 1983 r. mówi o obowiązku odbywania wizyt "ad limina" w dwóch kolejnych kanonach: ogólnie w 399. i bardziej szczegółowo - w 400. Oba kanony dzielą się jeszcze na podpunkty. Poprzedni Kodeks - z 1917 poświęcał temu zagadnieniu trzy kanony: 340, 341 i 342. Główna różnica między nimi sprowadzała się do tego, że ten sprzed prawie 90 lat rozróżniał jeszcze obowiązujący przez wiele stuleci okres 5 lat, obowiązujący biskupów z krajów od dawna schrystianizowanych i 10 lat w odniesieniu do hierarchów z ziem misyjnych, podczas gdy obecnie jest tylko jedna data - biskupi mają nawiedzać "progi apostolskie" raz na 5 lat.