O przebudowę Górnego Śląska

VI. Ku przyszłości Górnego Śląska

Górnictwo górnośląskie od kilkunastu już lat zmuszone jest redukować skalę wydobycia determinowaną dostępnością zasobów i warunkami górniczo-geologicznymi. Czynniki te rzutują w zasadniczym stopniu na wzrost kosztów wydobycia przy równocześnie rosnącym zagrożeniu ze strony konkurencji międzynarodowej oraz coraz silniejszej tendencji i zyskiwania na znaczeniu rozproszonej energetyki opartej na odnawianych źródłach. W świetle dotychczasowych tendencji można spodziewać się rosnącej liczby kopalń węgla kamiennego niespełniających kryteriów efektywnościowych.

W perspektywie alternatywnych kierunków rozwoju i zastosowań węgla kamiennego odrębną kwestią, istotną dla przyszłości Górnego Śląska, jest możliwość tworzenia na jego obszarze swego rodzaju strategicznej rezerwy zasobów węgla oraz jej ochrony w celu wykorzystania złóż w przyszłości. Niezbędne jest prowadzenie prac badawczo-rozwojowych i rozwój nowych technologii w nowej energetyce i w zastosowaniach poza tym sektorem. W tym kontekście niezbędna jest aktualizacja zasad koncesjonowania budowy nowych kopalń, zezwoleń na odtworzenie zdolności wydobywczych w kopalniach już zlikwidowanych oraz reguł przekształceń własnościowych w górnictwie.

Jedynie decyzje strategiczne pozwolą na oddalenie stale ciążącego nad Górnym Śląskiem zagrożenia powrotem do surowcowej eksploatacji regionu. Przyczynią się także do radykalnego ograniczenia kosztów zewnętrznych takiej eksploatacji, tj. rozległej degradacji: środowiska przyrodniczego, dużych zespołów osiedleńczych i infrastruktury sieciowej, w tym nowoczesnej infrastruktury stworzonej wielkimi nakładami inwestycyjnymi w ostatnich dwóch dekadach. Wymienione tytułem przykładu koszty zewnętrzne potęgują istniejące w regionie poczucie zagrożenia dla zdrowia i życia mieszkańców. Przyszłość Górnego Śląska nie może pozostawać zakładnikiem surowcowego potencjału regionu. Region dysponuje współcześnie wieloma innymi atutami rozwoju, które zapewnią mu ekonomiczną prosperitę i dobrobyt społeczny.

Przebudowa Górnego Śląska, jego życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego wymaga spójnej i odważnej polityki władz centralnych i regionalnych. Podmiotem pożądanych przekształceń strukturalnych zawsze jednak jest człowiek. Od poziomu kapitału ludzkiego i społecznego mieszkańców regionu zależeć będzie w dużym stopniu przyszłość naszej Małej Ojczyzny. Pierwszą więc i najważniejszą inwestycją są mieszkańcy Górnego Śląska. Górnicy i hutnicy, przez dwa stulecia będący ikoną profilu gospodarczego, społecznego i kulturalnego Górnego Śląska, ustępują osobowościom bogatym w różnorodną wiedzę, rozmaite intelektualne kompetencje i wiele praktycznych umiejętności. Jednocześnie współczesny mieszkaniec Górnego Śląska, o osobowości zakorzenionej w kulturowej tradycji, mający poczucie własnej wartości, potrafi bronić wartości chrześcijańskich. Tak, jak w przeszłości wspomagały, tak współcześnie i w przyszłości, wspierać one będą budowę sprawiedliwego ładu społecznego na Śląskiej Ziemi.

Rada Społeczna przy arcybiskupie metropolicie katowickim

prof. dr hab. Andrzej Klasik, wiceprzewodniczący

prof. dr hab. Wojciech Świątkiewicz, wiceprzewodniczący

ks. dr hab. Arkadiusz Wuwer, sekretarz

Katowice, 23 maja 2015, w wigilię Uroczystości Zesłania Ducha Świętego.