Co nowy prezydent przejmie od poprzednika?

W Sejmie są m.in. prezydencki projekt noweli konstytucji dot. JOW-ów, nowelizacja ustawy o zgromadzeniach, projekt o referendach lokalnych. W TK czeka kilka wniosków prezydenta, w tym ws. zmian w OFE, ustawy o ustroju sądów powszechnych i postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. W ostatnich dniach urzędowania prezydent skierował do TK nowelę ustawy ws. gruntów warszawskich.

Zgodnie z regulaminem Sejmu wnioskodawca może wycofać wniesiony projekt do czasu zakończenia drugiego czytania. Natomiast ustawa o TK przewiduje, że wnioskodawca może do rozpoczęcia rozprawy wycofać wniosek, pytanie prawne albo skargę. Konstytucjonalista prof. Marek Chmaj powiedział PAP, że Andrzej Duda, po objęciu urzędu prezydenta, będzie mógł decydować ws. wniosków do TK i projektów ustaw złożonych przez swego poprzednika.

Na pierwsze czytanie w Sejmie czeka prezydencki projekt nowelizacji konstytucji, który - w ocenie prezydenta Komorowskiego - likwiduje barierę dla wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych. Zapis konstytucji określa, że wybory do Sejmu są "powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym". Zgodnie z proponowaną przez prezydenta zmianą z art. 96 ust. 2 wykreślone zostaje słowo "proporcjonalne". Projekt zmian w konstytucji prezydent skierował do Sejmu w związku z zarządzonym na 6 września referendum, w którym Polacy mają m.in. odpowiedzieć na pytanie, czy są za jednomandatowymi okręgami wyborczymi w wyborach do Sejmu.

W Sejmie jest też prezydencki projekt o zwiększeniu innowacyjności polskiej gospodarki. Projekt, którego pierwsze czytanie odbyło się w kwietniu, zakłada zniesienie opodatkowania wkładu w postaci własności intelektualnej i przemysłowej, co ma zwiększyć zakres komercjalizacji badań naukowych i współpracy nauki z biznesem.

Kolejny z prezydenckich projektów przed drugim czytaniem dotyczy współdziałania w samorządzie terytorialnym (projekt wpłynął w 2013 r.). Dotyczy on m.in. referendów lokalnych; zakłada, że referenda lokalne (te niedotyczące odwołania władz samorządowych) byłyby ważne bez względu na liczbę uczestniczących w nich osób. Obecnie referendum lokalne jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30 proc. uprawnionych do głosowania. Ws. projektu pod koniec 2013 r. odbyło się wysłuchanie publiczne, a w lipcu tego roku komisja przygotowała sprawozdanie z prac.

W Sejmie jest także prezydencki projekt noweli Prawo o zgromadzeniach, który przewiduje zakaz zakrywania twarzy podczas demonstracji. Pierwsze czytanie odbyło się na początku 2014 r. i projekt skierowano do prac w komisjach.

Prezydent Duda będzie mógł także wycofać wnioski skierowane przez swojego poprzednika do TK.

W ostatnim tygodniu urzędowania prezydent zgłosił do TK nowelę ustawy ws. gruntów warszawskich, która miała rozwiązać problem nieruchomości objętych tzw. dekretem Bieruta z 1945 r. W komunikacie Kancelarii Prezydenta podkreślono, że ustawa wprowadza nowe przesłanki rozpatrywania wniosków byłych właścicieli, które są dla nich niekorzystne, bo rozszerzają podstawy prawne umożliwiające odmowę realizacji ich praw. Dodatkowo ustawa pozwala zakończyć prowadzone postępowanie, gdy nie można odnaleźć byłego właściciela. Może to nastąpić, gdy w ciągu sześciu miesięcy nikt się nie zgłosi lub pomimo zgłoszenia nie udowodni swoich praw w ciągu kolejnych trzech miesięcy.

Na rozpoznanie czeka wniosek dot. noweli ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Rozprawa w tej sprawie została wyznaczona na 1 października. Prezydent Komorowski ustawy nie podpisał; jego zdaniem posłowie na tyle ją zmienili, że stała się niekonstytucyjna. Za sprzeczne z konstytucją prezydent uznał rozwiązania, dzięki którym administracja i urzędnicy mogliby uzyskać wgląd w dokumenty o przebiegu procesu sądowego, "a więc także - jak tłumaczył - w informacje dotyczące kwestii niesłychanie osobistych".

Na rozpoznanie przez TK czeka także prezydencki wniosek ws. zmian w OFE. Prezydent Komorowski ustawę o zmianach w OFE podpisał 27 grudnia 2013 r., ale skierował do Trybunału wniosek o zbadanie, czy jest ona zgodna z ustawą zasadniczą. Prezydent zakwestionował m.in. zakaz inwestowania w obligacje, nakaz inwestowania w akcje i zakaz reklamy OFE. Znowelizowana ustawa dała przyszłym emerytom prawo do decydowania, czy nadal chcą przekazywać część składki do OFE, czy też jej całość do ZUS.

W TK jest także wniosek prezydenta o zbadanie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (ustawę prezydent podpisał). Na mocy ustawy sąd cywilny może umieścić osobę uznaną za stwarzającą zagrożenie - już po odbyciu przez nią kary więzienia - na leczeniu w ośrodku zamkniętym utworzonym w Gostyninie lub może nakazać zastosowanie wobec takiej osoby nadzoru prewencyjnego.

Prezydent Komorowski uważa, że ustawa może naruszać konstytucyjne wymogi wolności osobistej oraz prawidłowej legislacji. "Należy zadać pytanie, czy - dla ochrony bezpieczeństwa społeczeństwa przed groźnymi przestępcami, z których niektórzy pomimo długoletniej więziennej izolacji deklarują powrót do przestępczości - dopuszczalne jest ograniczenie wolności osobistej takich sprawców" - napisano we wniosku zamieszczonym na stronie internetowej prezydenta.

Tę ustawę do TK zaskarżyła także Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz. Pytanie prawne w związku z ustawą skierowały do TK także dwa sądy. TK połączył te wystąpienia do wspólnego zbadania. Nie ma jeszcze terminu rozprawy.

Na rozpoczynającym się we wtorek posiedzeniu Senat ma pracować nad niektórymi prezydenckimi ustawami: nowelą Kodeksu pracy, która wydłuża i uelastycznia sposoby korzystania z urlopu rodzicielskiego. Senat zajmie się też nowelą Ordynacji podatkowej przygotowanej przez prezydenta Komorowskiego, która przewiduje, że wątpliwości będą rozstrzygane na korzyść podatnika. Te ustawy prawdopodobnie trafią już do podpisu prezydenta Andrzeja Dudy.

Sejm w ostatnich dniach uchwalił także przygotowaną przez prezydenta ustawę o ochronie gruntów rolnych i leśnych; zakłada ona, że bez zgody ministra rolnictwa będzie można przeznaczyć 0,5-hektarową działkę gruntów I-III klasy na terenie zabudowanym na cele nierolne.