Święto Zaśnięcia Bogurodzicy

Obchody święta w katedrze prawosławnej i w cerkwiach patronalnych rozpoczęły się już poprzedniego dnia całonocnym czuwaniem (wsienoszcznoje bdienije). Trzy dni po święcie w wielu cerkwiach, jest odprawiany obrzęd pogrzebania Matki Bożej przed płaszczanicą (całunem) z wizerunkiem Maryi, która symbolizuje Jej grób (Czin Pogrebienija Bożej Matieri).

Do uroczystości wierni przygotowywali się poprzez dwutygodniowy post zwany uspienskim, który swoją surowością podobny jest do Wielkiego Postu. Święto ma jeden dzień przedświąteczny i osiem dni poświątecznych. Zamyka cykl dwunastu wielkich świąt tzw. dwunadiesiatych prazdników, z których każdy osłania tajemnicę bożego planu zbawienia ludzi i przybliża wiernych do zrozumienia tej tajemnicy.

Głównym uroczystościom w cerkwi Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Kleszczelach będzie przewodniczył Metropolita warszawski i całej Polski, abp Sawa. Uroczystej liturgii o godz. 10 w prawosławnej katedrze św. Mikołaja w Białymstoku, będzie przewodniczył ordynariusz diecezji białostocko-gdańskiej abp Jakub. Supraski bp Grzegorz będzie przewodniczył uroczystościom parafialnym w cerkwi Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Starosielcach w Białymstoku, podczas których zostanie też poświęcona woda.

Święto Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny zostało ustanowione na przełomie IV i V wieku i jest ostatnim święto w prawosławnym roku liturgicznym. Nowy Rok Cerkiewny (Indyktion) rozpoczyna się w kościele prawosławnym 1 września.

Według tradycji prawosławnej po trzech dniach pobytu w grobie Maria odeszła z ciałem i duszą do nieba, stąd jej śmierć cerkiew określa jako ,,zaśnięcie”. Jednocześnie naucza wiernych, że śmierć chrześcijańska nie jest końcem istnienia, lecz przejściem z ziemi do nieba, od śmiertelności i rozkładu ku wieczności. Wierni wezwani są w stichirach święta do uwielbienia Matki Bożej i modlitwy o Jej orędownictwo i pomoc. Orędownictwo Matki Bożej wyrażone jest w troparionie święta. „W macierzyństwie pozostała Dziewicą i w zaśnięciu swym nie opuściła świata (bez opieki): przeniosła się do życia będąc Matką Życia i modlitwami swymi wybawiła od śmierci nasze dusze” (W rożdziestwie diewstwo sochraniła jesi, wo uspienii mira nie ostawiła jesi Bohorodzice; prestawiłasia jesi k żywotu, Mati siszczi Żywota; i molitwami Twoimi izbawlajeszi ot smierti duszy nasza).

Punktem centralnym i najgłębszym ikony Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny (z perspektywy wizualnej i teologicznej) jest nieobecność samej Bogurodzicy wstępującej do nieba. Zamiast Maryi widoczna jest w otoczeniu cherubinów postać Jezusa Chrystusa, za pomocą i pośrednictwem którego, całe zdarzenie się spełnia. Sens tego przedstawienia zawarty jest w słowach Chrystusa: „Ponieważ Matka dała Mi ciało fizyczne, teraz Ja Jej daję życie wieczne”. Syn Boży unosi ku niebu Maryję jako małą dziewczynkę, co symbolizuje ponowne narodzenie Bogurodzicy w wieczności. Zaśnięcie jest przebudzeniem w Królestwie Bożym. Poprzez zaśnięcie Matka Bożej daje początek całemu procesowi przejścia z ziemi do wieczności.

W święto, przy biciu dzwonów wierni w procesji trzykrotnie przechodzą dokoła cerkwi, po czym następuje obrzęd błogosławieństwa wszystkich wiernych ewangeliarzem oraz pokropienia ich wodą. W tym dniu po zakończeniu nabożeństw w cerkwi święci się zboża i zioła.