ECRI krytykuje Polskę za rasizm

ECRI zaznaczyła, że rządowy pełnomocnik ds. równego traktowania podjął interesujące inicjatywy w celu walki z rasizmem i pokrewnymi postaciami dyskryminacji, mianowano specjalnych prokuratorów do spraw przestępstw o podłożu rasistowskim, sędziowie i policja przechodzą odpowiednie szkolenie w tym zakresie, a w województwach utworzono ośrodki wspierania ofiar.

Za postęp uznano także przyjęcie programu na rzecz społeczności romskiej, który ma na celu zaspokajanie potrzeb Romów w zakresie mieszkań, opieki zdrowotnej i zatrudnienia. Polska podjęła też ważne kroki, by przeciwdziałać dyskryminacji na tle etnicznym i narodowościowym w sferze edukacji, łącznie z zatrudnianiem pedagogów wspomagających wrażliwe grupy społeczne i likwidacją osobnych klas dla Romów.

"Jednak w Polsce utrzymują się zachowania dyskryminacyjne. W świecie politycznym i wpływowych mediach jest częściowo tolerowany antysemityzm. Rasizm wśród kibiców piłki nożnej, łącznie z rażącym znieważaniem czarnoskórych graczy i ordynarnymi odwołaniami do holokaustu, jest poważnym problemem, który musi być rozwiązany przez władze, jak również Polski Związek Piłki Nożnej i kluby piłkarskie" - podkreśla ECRI w raporcie opublikowanym w Strasburgu.

Według PZPN, związek stara się zawsze reagować na przejawy nietolerancji na stadionach. "W minionym roku przebywali w Polsce przedstawiciele Europejskiej Komisji Przeciw Rasizmowi i Nietolerancji, którzy zwrócili się do nas o informacje jakimi narzędziami dysponujemy w przypadku pojawienia się nietolerancji na obiektach sportowych, gdzie rozgrywają są mecze" - powiedziała PAP rzeczniczka PZPN Agnieszka Olejkowska.

"Otrzymali wszelkie niezbędne informacje o działalności delegatów związku na meczach organizowanych pod naszą egidą. Każdy przypadek zgłoszony przez delegata analizowany jest następnie przez Wydział Bezpieczeństwa, który decyduje, czy dana sprawa ma trafić na obrady Wydziału Dyscypliny" - dodała Olejkowska.

Jak podkreśliła, PZPN współpracuje ściśle ze stowarzyszeniem "Nigdy więcej". Sfinansował także ostatnio wydanie na płytach CD zbioru dobrych praktyk, będącego poradnikiem dla klubów, co mogą robić aby przeciwstawić się ewentualnym negatywnym zachowaniom.

Zdaniem ECRI, antysemityzm jest "milcząco akceptowany przez wpływową grupę medialną zależną od organizacji katolickiej oraz czasami nawet przez duże partie polityczne". Raport nie wymienia z nazwy ani organizacji, ani grupy medialnej. Wskazuje, że w Polsce utrzymuje się też "wiara w żydowski spisek", a pisma antysemickie są sprzedawane w kioskach w Warszawie i innych miastach.

Komisja pisze także: "Niektóre skrajnie prawicowe organizacje bez przeszkód kontynuują działalność. Dochodziło do aktów przemocy na tle rasistowskim. Istnieje ewidentna potrzeba ukrócenia mowy nienawiści w publikacjach i w internecie. Ważny wkład do wniesienia w tej sferze mają sądy i należy zwiększyć zaufanie w zdolność Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji do rozpatrywania skarg dotyczących standardów etycznych".

ECRI wytyka Polsce również brak kompleksowego prawodawstwa anydyskryminacyjnego, brak niezależnego wyspecjalizowanego organu do walki z rasizmem i dyskryminacją z powodu rasy, koloru skóry, języka, religii, narodowości lub pochodzenia etnicznego, a także brak niezależnego mechanizmu wnoszenia skarg na policję.

"Stopień realizacji obowiązku szkolnego wśród dzieci romskich pozostaje niski(...). Warunki życia wielu społeczności romskich są wciąż nieodpowiednie, gdyż niektórzy burmistrzowie utrudniają realizację programu na rzecz społeczności romskiej" - czytamy.

ECRI przedstawia w związku z tym szereg zaleceń, z których trzy mają znaczenie priorytetowe i ich realizacja zostanie sprawdzona przez Komisję za dwa lata. Są to: złożenie w parlamencie kompleksowego ustawodawstwa przeciwko dyskryminacji, powierzenie niezależnemu organowi prerogatyw, które zgodnie z rekomendacjami ECRI powinien mieć wyspecjalizowany organ do walki z rasizmem i dyskryminacją rasową, oraz zachęcenie Polskiego Związku Piłki Nożnej do opracowania norm zachowania, by przeciwdziałać rasizmowi wśród kibiców.

Jeśli chodzi o polski Kościół katolicki, ECRI pisze, że "władze powinny podjąć w ramach wspólnej komisji rządu i Episkopatu Polski kwestię roli Kościoła katolickiego jako lidera opinii publicznej w walce z rasizmem".

ECRI opublikowała też w czwartek raporty dotyczące innych państw. We Francji Komisja krytykuje stosowanie przez policję rasowego klucza, co przejawia się m.in. tym, że - jak wynika z badania Instytutu Społeczeństwa Otwartego z 2009 r. - policjanci kontrolują podejrzanych nie na podstawie zachowania, tylko pochodzenia etnicznego i ubioru. ECRI stwierdza także dyskryminację pod względem dostępu do pracy, edukacji i różnych usług wobec mniejszości wyróżniających się wyglądem, muzułmanów, imigrantów i Romów. Także Gruzji ECRI zarzuca niedostateczną integrację mniejszości, m.in. Turków, Romów i Czeczenów.

W przypadku obu państw Komisja stwierdza jednak także postępy. We Francji chwali m.in. "aktywną rolę władz francuskich w walce z antysemityzmem w różnych dziedzinach", a w Gruzji przyjęcie w 2009 r. "krajowej koncepcji na rzecz tolerancji i integracji obywatelskiej".