Zmieniamy zdanie o stanie wojennym?

W listopadzie br. 41 proc. osób zapytanych przez Pentor o ocenę słuszności wprowadzenia stanu wojennego uznało, że jego wprowadzenie było uzasadnione. 33 proc. badanych wyraziło pogląd, że wprowadzenie stanu wojennego było nieuzasadnione, a 27 proc. nie miało w tej sprawie wyrobionego zdania. Z analizy analogicznych badań z poprzednich lat wynika, że w tym roku liczba ankietowanych uznających zasadność decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego jest najniższa od początku prowadzenia badań na ten temat.

Po raz pierwszy Pentor zapytał Polaków o ocenę zasadności decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego w 1995 roku. 49 proc. ankietowanych odpowiedziało wtedy, że decyzja ta była uzasadniona, 27 proc. uznało, że ta decyzja była nieuzasadniona, a 24 proc. badanych nie miało w tej sprawie zdania. Najwięcej przekonanych o słuszności wprowadzenia stanu wojennego (54 proc.) było w 2002 roku. 19 proc. ankietowanych negowało wtedy zasadność tej decyzji, a 27 proc. udzieliło odpowiedzi "trudno powiedzieć".

Z badań Pentora na przestrzeni 15 lat wynika, że uniknięcie agresji ze strony Związku Radzieckiego jest argumentem, który najczęściej wskazują ankietowani jako motyw wprowadzenia stanu wojennego. W 2010 roku tę przyczynę wskazało 33 proc. badanych. 19 proc. ankietowanych uważało, że wprowadzanie stanu wojennego miało "zapobiec rozpadowi państwa", 13 proc. - że miało "utrzymać komunistów u władzy". 12 proc. badanych uważało, że wprowadzenie stanu wojennego miało na celu "zlikwidować Solidarność", pozostało 23 proc. badanych wskazało "inne cele" lub nie miało sprecyzowanego zdania.

Z badań wynika, że poziom wiedzy Polaków o wprowadzeniu stanu wojennego w ostatnich pięciu latach nie zmieniał się istotnie. Według tegorocznych badań 47 proc. Polaków zna dokładna datę (dzień, miesiąc i rok) tego wydarzenia.

Pentor bada też od 14 lat "syntetyczny wskaźnik kompetencji w zakresie problematyki stanu wojennego", czyli stopień zapisania się wydarzeń z grudnia 1981 roku w pamięci respondentów. Wartość maksymalna tego wskaźnika (4) przypisana zostaje tym ankietowanym, którzy znają datę wprowadzenia stanu wojennego oraz mają własną ocenę tego wydarzenia i zdanie na temat jego przyczyn. Z tegorocznych badań wynika, że największą wiedzę na ten temat mają badani w wieku od 40 do 59 lat (wskaźnik 3,3 proc.), najmniejszą - osoby w wieku do 29 lat (wskaźnik 1,9).

Badania na temat stanu wojennego Pentor prowadzi systematycznie od 1995 roku, każdego roku w połowie listopada, na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie dorosłych mieszkańców Polski.