Święto Gwardii Szwajcarskiej, najmniejszej armii świata

Zgodnie z przyjętą tradycją zaprzysiężenie nowych gwardzistów przypada 6 maja - w rocznicę heroicznej śmierci 147 żołnierzy, którzy oddali życie w obronie papieża Klemensa VII podczas zdobycia i złupienia Rzymu (Sacco di Roma) przez niemiecko-hiszpańskie wojska Karola V w dniach 6–14 maja 1527 roku.

Najbardziej zmilitaryzowane państwo świata

Przysięga na sztandar Gwardii Szwajcarskiej na Dziedzińcu św. Damazego w Watykanie jest najważniejszym dniem w życiu gwardzistów. Tego dnia każdy z nich w języku urzędowym kantonu, z którego pochodzi, zobowiązuje się do obrony obecnie urzędującego papieża, wszystkich jego prawomocnych następców oraz kardynałów tworzących kolegium kardynalskiego w przypadku sede vacante.

Gwardia Szwajcarska to szczególna formacja. Jest najmniejszą i najbardziej elitarną armią świata, zaś Watykan najbardziej zmilitaryzowanym i najpilniej strzeżonym państwem. Na 440 stałych mieszkańców przypada aż 135 członków Gwardii Szwajcarskiej i 150 żandarmów – odpowiedników agentów policji. Średnio daje to aż 1,5 ochroniarza na mieszkańca.

Do Gwardii Szwajcarskiej mogą dołączyć wyłącznie mieszkańcy Szwajcarii, którzy ukończyli 19 lat, stanu wolnego, mający za sobą podstawową służbę wojskową, o wzroście co najmniej 174 cm. Są praktykującymi katolikami, a w momencie składania podania o przyjęcie nie przekroczyli 30. roku życia. Członkowie papieskiej armii nie muszą mieć jednak szwajcarskiego pochodzenia. Warunkiem decydującym o przyjęciu kandydata do Gwardii jest szwajcarski paszport. Kilkanaście lat temu podczas pontyfikatu świętego Jana Pawła II po raz pierwszy w historii został przyjęty ciemnoskórych adept, pochodzący z Indii, adoptowany syn szwajcarskiej pary małżeńskiej. W zeszłym  roku przysięgę złożył  Dawid Kadłubowski, Szwajcar polskiego pochodzenia. Jego ojciec jest Polakiem, a matka Szwajcarką. Dawid ukończył liceum franciszkanów w Wieliczce, a później studiował psychologię na Uniwersytecie w Zurychu. Zdarzyli się już gwardziści mający polskie korzenie.

Specjalna formacja

Przed zaprzysiężeniem adeptów do papieskiej Gwardii szwajcarskiej niezbędne jest przejście dwumiesięcznej formacji: w Watykanie i  szwajcarskim kantonie Ticino. W pierwszym okresie formacji adepci muszą dokładnie poznać Watykan: wszystkie ważne miejsca, mieszkające i pracujące tam osoby. Przechodzą też badania medyczne. Na drugą część  przygotowania do zaprzysiężenia składają się m. in. zajęcia teoretyczne z psychologii i prawa. Jest również część praktyczna. Adepci uczą się m. in. działania na wypadek pożaru, strzelania z pistoletu, sztuki samoobrony,  przechodzą również test sportowy. Prawdziwa służba rozpoczyna się po zakończeniu dwumiesięcznej formacji.

W Papieskiej Gwardii można wyróżnić 3 grupy językowe: 2 niemieckojęzyczne i jedną francuskojęzyczną, do której należą gwardziści włoskiego kantonu Ticino. Niemniej na co dzień, między sobą gwardziści posługują się tzw. Schweizerdeutsch („szwajcarskim”), dla Włochów kompletnie niezrozumiałym. 

Projekt Michała Anioła?

Nieprawdą jest, że przykuwający uwagę uniform Gwardii Szwajcarskiej został zaprojektowany przez Michała Anioła. Obecna, pasiasta forma kroju, nawiązująca do pierwotnego modelu z XVI wieku ma nieco ponad 100 lat i powstała na bazie rysunków Rafaela. Po raz pierwszy gwardziści zaprezentowali go z okazji dorocznej przysięgi 6 maja 1914 roku. Mundur składa się ze 144 elementów i wraz z oporządzeniem waży 8 kg. Gwardziści posiadają też broń – codziennym uzbrojeniem jest miecz, rapier lub szabla, nocą również pistolet, a paradnym uzbrojeniem halabarda. Częściej jednak gwardzistów można spotkać w mundurze koloru granatowego. Zbroje zakładane są przez gwardzistów jedynie 3 razy w roku.: w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia, w Niedzielę Zmartwychwstanie Pańskiego oraz 6 maja, w dzień zaprzysiężenia nowych adeptów na Dziedzińcu św. Damazego.