Warszawa przygotowuje się do obchodów 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim

19 kwietnia 1943 roku, w Wigilię żydowskiego święta Pesach kilkuset bojowników Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego podjęło się walki z niemieckim okupantem. Powstanie zostało ostatecznie stłumione przez Niemców 16 maja, a dzielnica żydowska zrównana z ziemią. 

Przypadająca w tym roku 80. rocznica wybuchu powstania będzie okazją do przyjrzenia się losom cywilnych mieszkańców getta, których w kwietniu 1943 roku było ponad 50 tysięcy. - Od 80 lat mówimy o bojownikach z getta, przyszedł czas na upamiętnienie pozostałych jego mieszkańców. Walczących było około tysiąca i o nich pamiętamy co roku. Ale oprócz nich w getcie pozostało 50 tys. cywilów. Oni nie chcieli umierać, popełniać zbiorowego samobójstwa. Budowali bunkry i schrony, aby próbować ocalić życie swoje i bliskich - mówiła prof. Barbara Engelking w czasie konferencji prasowej zorganizowanej w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. 

W ramach obchodów 18 kwietnia w POLIN otwarta zostanie wystawa "Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim" - pierwsza wystawa o powstaniu w getcie warszawskim przedstawiona z perspektywy cywilów. Autorką koncepcji wystawy jest prof. Barbara Engelking; a kuratorką Zuzanna Schnepf-Kołacz.

“Dzięki słowom przywrócimy pamięć o Anonimowej Autorce ukrywającej się w bunkrze w okolicach Miłej 44; laborantce Stelli Fidelseid, która w bunkrze urodziła synka, oraz 17-letnim Leonie Najbergu, który wrócił do getta, gdy dowiedział się, że planowane jest w nim powstanie. Wreszcie – poznamy historię Heny Kuczer (dzisiaj Krystyny Budnickiej). Jest jedną z niewielu osób żyjących do dziś, pamiętających powstanie. Na wystawie podzieli się z nami historią swojej rodziny – rodziców oraz siedmiorga rodzeństwa, wszystkich zamordowanych w getcie” - piszą organizatorzy.

-Tak się złożyło, że w chwili wybuchu powstania miałam 11 lat - byłam jeszcze dzieckiem, ale już świadomym tego, co się dzieje. Miałam dużą, kochającą rodzinę - rodziców, sześciu braci i siostrę, ja byłam najmłodsza. Zostałam sierotą, oni wszyscy zginęli… Mam obowiązek krzyczeć: nigdy więcej wojny - mówiła podczas konferencji 91-letnia dziś Krystyna Budnicka. 

16 kwietnia o godz. 18:00 w POLIN odbędzie się spotkanie z Krystyną Budnicką, prowadzone przez prof. Barbarę Engelking.  Spotkanie transmitowane będzie przez media społecznościowe Muzeum. 

Wcześniej, w południe tego samego dnia symbolicznie odsłonięta zostanie druga strona pomnika Bohaterów Getta, która jest znacznie mniej znana. Znajduje się na niej płaskorzeźba “Pochód na zagładę”, przedstawiająca ostatnią drogę ludności żydowskiej.

19 kwietnia już po raz jedenasty odbędzie się akcja społeczno-edukacyjna Żonkile. W Warszawie, a po raz pierwszy także w pięciu innych miastach - Białymstoku, Lublinie, Krakowie, Wrocławiu i Łodzi - pojawią się wolontariusze, rozdający przechodniom papierowe żonkile, symbol pamięci o ofiarach getta. Organizatorzy przygotowali 450 tysięcy kwiatów, bo tyle osób zamkniętych było w getcie warszawskim w chwili jego największego przeludnienia wiosną 1941 roku. Żonkile trafią też do żydowskich gmin i organizacji na całym świecie. 

Honorową Ambasadorką akcji Żonkile została Hanna Krall, pisarka i dziennikarka, autorka książki "Zdążyć przed Panem Bogiem". Na jej motywach powstała poruszającą animację dla uczniów ostatnich klas szkół podstawowych i młodzieży ze szkół ponadpodstawowych. Premiera filmu odbędzie się 19 kwietnia na kanale YouTube Muzeum. 

Muzeum POLIN Zdążyć przed Panem Bogiem - trailer | Muzeum POLIN

Aby przybliżyć temat rocznicy powstania mieszkańcom Warszawy i turystom, na tzw. “Patelni” przy wejściu do stacji metra Centrum powstał mural według projektu Adama Walasa, przedstawiający ośmioro bohaterów, których wspomnienia prowadzą zwiedzających wystawę”Wokół nas morze ognia”. Mural będzie można oglądać do 23 kwietnia. 

W dniu rocznicy wybuchu powstania o 18:00 w audytorium Muzeum POLIN odbędzie się spotkanie z Hanną Krall i Mariuszem Szczygłem, którego punktem wyjścia będzie jeden z najbardziej znanych polskich reportaży ”Zdążyć przed Panem Bogiem”. To spotkanie również transmitowane będzie w mediach społecznościowych Muzeum. 

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN zachęca również do upamiętnienia 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim w mediach społecznościowych przy użyciu hasztagów #ŁączyNasPamięć i #AkcjaŻonkile.